ام اس یا ام اس (MS) چیست و چه عوارضی دارد؟

ام اس (MS) یکی از شایع‌ترین علل ناتوانی در جوانان و بزرگسالان است. این بیماری، معروف به مولتیپل اسکلروزیس (MS)، می‌تواند به مغز و نخاع آسیب برساند و مشکلاتی را ایجاد کند.

بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری مزمن است که سیستم عصبی مرکزی، شامل مغز، نخاع و اعصاب بینایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند علائم مختلفی در سراسر بدن ایجاد کند.

علائم و شدت بیماری در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. برخی از افراد تنها علائمی مانند تاری دید، بی حسی و گزگز در اندام‌ها را تجربه می‌کنند، در حالی که در موارد شدیدتر، فرد ممکن است فلج شود، بینایی خود را از دست دهد و مشکلات حرکتی را تجربه کند. اما خوشبختانه، علائم شدید در افراد بسیار کمتر رخ می‌دهد و درمان‌های جدید نیز در بهبود و کاهش سرعت پیشرفت بیماری تاثیرگذار هستند.

تشخیص دقیق تعداد افراد مبتلا به ام اس دشوار است؛ به عنوان مثال، در ایالات متحده، بین 250000 تا 350000 نفر با ام اس زندگی می‌کنند، اما تخمین‌ها نشان می‌دهد که این تعداد می‌تواند نزدیک به ۱ میلیون باشد. در ایران نیز طبق آمار وزارت بهداشت، تعداد مبتلایان شناخته شده به MS تاخیر ۷۰ هزار نفر رسیده است.

بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک اختلال خود ایمنی است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وقتی فردی به بیماری خود ایمنی مبتلا می‌شود، سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین که رشته‌های عصبی را احاطه کرده و از آنها محافظت می‌کند، حمله می‌کند. این حمله باعث التهاب و ضایعات در نواحی مختلف سیستم عصبی مرکزی می‌شود که می‌تواند به علائم مختلفی در بدن منجر شود.

با تشکیل ضایعات بیشتر، رشته‌های عصبی ممکن است شکسته شده و آسیب ببینند. به همین دلیل، سیگنال‌های الکتریکی نمی‌توانند به صورت صحیح از مغز به سمت عصب هدف جریان یابند. به عبارت دیگر، بدن در انجام برخی وظایف خود مشکل دارد.

امیدواریم که این توضیحات بهتر و روان‌تر باشد و به شما کمک کند تا درک بهتری از بیماری ام اس داشته باشید.

ام اس یک بیماری مزمن است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما این بیماری به چند نوع تقسیم می‌شود. یکی از انواع متداول ام اس، مولتیپل اسکلروزیس عود کننده- فروکش کننده است. در این نوع بیماری، علائم عصبی در طی چند ساعت تا چند روز ظاهر می‌شوند و شامل خستگی، بی حسی، مور مور شدن، تاری دید، راه رفتن ناپایدار و ضعف می‌شوند.

این علائم معمولاً برای مدت زمانی خاصی باقی می‌مانند و سپس به طور جزئی یا کامل به صورت خود به خود یا با درمان بهبود می‌یابند. بعد از این دوره بهبودی، بیمار ممکن است برای مدت طولانی بدون علائم باقی بماند. اما بدون درمان، علائم بیماری به تدریج بدتر می‌شوند و به صورت متناوب ظاهر می‌شوند.

امیدواریم که این توضیحات بهتر و روان‌تر باشد و به شما کمک کند تا درک بهتری از انواع مختلف بیماری ام اس داشته باشید.

وقتی که شرایط بیماری به نقطه‌ای برسد که دیگر دوره عود و فروکش قابل تشخیص نباشد، به این وضعیت ام اس پیشرونده ثانویه گفته می‌شود. افرادی که از ام اس پیشرونده ثانویه رنج می‌برند، در ابتدا با یک دوره عودکننده- فروکش کننده شروع کرده‌اند. در این نوع بیماری، علائم بهبودی نخواهند داشت و به طور کلی بدتر خواهند شد.

با این حال، ممکن است دوره‌هایی وجود داشته باشد که علائم پایدار بمانند و بدتر نشوند، اما در طول زمان، بیماری تداوماً بدتر خواهد شد. بسیاری از افراد مبتلا به ام اس پیشرونده ثانویه، تغییرات در توانایی‌های خود را در مقایسه با گذشته‌ی خود متوجه می‌شوند، اما نمی‌توانند دقیقاً بفهمند کدام بخش از دوره عود بیماری باعث افت توانایی‌هایشان شده است.

گاهی اوقات پس از شروع ام اس پیشرونده ثانویه، فرد ممکن است عود داشته باشد که در این صورت، این دوره به عنوان ام اس پیشرونده ثانویه همراه با عود شناخته می‌شود.

در ام اس پیشرونده ثانویه، علائم بیماری بدون هیچ بهبودی بیشتر و بدتر می‌شوند.

یک نوع دیگر از ام اس، ام اس پیشرونده اولیه است که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از بیماران مبتلا به ام اس را تشکیل می‌دهد. در این نوع بیماری، علائم به تدریج و با شیب ثابت و آهسته‌ای بدتر می‌شوند. افراد مبتلا به ام اس پیشرونده اولیه اغلب مشکلات در تحرک دارند، به خصوص در راه رفتن.

آنها نیز اغلب سنگینی و سفتی در اندام تحتانی را تجربه می‌کنند. به طور عمومی، افراد مبتلا به ام اس پیشرونده اولیه دوره‌های تشدید بیماری (عود) را تجربه نمی‌کنند. اما در برخی موارد، پس از دوره اولیه، عود رخ می‌دهد و این الگو به عنوان ام اس پیشرونده-عودکننده شناخته می‌شود.

علاوه بر این، در برخی افراد، بیماری با یک دوره سندرم ایزوله بالینی (CIS) شروع می‌شود. این دوره اولیه حداقل ۲۴ ساعت طول می‌کشد و اگر دوره‌های بیشتری در آینده رخ دهد، ممکن است تشخیص ام اس عود کننده داده شود. اما باید توجه داشت که همه‌ی افرادی که CIS دارند، به ام اس مبتلا نمی‌شوند.

در انتها، یک نوع دیگر از ام اس به نام ام اس خوش خیم وجود دارد. در این نوع بیماری، پس از حدود ۱۵ سال زندگی با بیماری ام اس، ناگهان یک دوره خفیف از علائم بیماری رخ می‌دهد. این حالت در حدود ۵ تا ۱۰ درصد از بیماران ام اس رخ می‌دهد. تشخیص ام اس خوش خیم از طریق تشخیص ام اس در یک بیمار با حداقل ۱۵ سال گذشته و عدم وجود شواهد بدتر شدن در طول این مدت (هم از نظر توانایی عملکردی و هم از نظر MRI) صورت می‌گیرد. اما نمی‌توان پیش بینی کرد که کدام بیماران وارد این دوره می‌شوند.

علائم ام اس شامل ضعف عضلانی، بی حسی و سوزن سوزن شدن، علامت لرمیت، مشکلات مثانه، مشکلات روده، خستگی، سرگیجه و دوران سر، اختلال عملکرد جنسی، گرفتگی و اسپاسم عضلانی، لرزش، مشکلات بینایی، تغییرات در راه رفتن و تحرک، تغییرات عاطفی و افسردگی، مشکلات یادگیری و حافظه، و درد است.

آیا می‌دانستید که ام اس می‌تواند نحوه راه رفتن افراد را به دلیل ضعف عضلانی و مشکلات تعادل، سرگیجه و خستگی تغییر دهد؟ علاوه بر این، برخی از علائم کمتر رایج ام اس شامل سردرد، از دست دادن شنوایی، خارش، مشکلات تنفسی، تشنج، اختلالات گفتاری و مشکلات بلع است. همچنین، خطر ایجاد عفونت‌های دستگاه ادراری و از دست دادن تحرک در بیماران ام اس بالا است. این موارد می‌توانند بر زندگی کاری و اجتماعی افراد تأثیر بگذارند. همچنین، در مراحل پیشرفت بیماری، افراد ممکن است تغییراتی را در ادراک و تفکر و همچنین حساسیت به گرما تجربه کنند.

ام اس به صورت متفاوتی در افراد تأثیر می‌گذارد. برای برخی افراد، بیماری به طور خیلی خفیف شروع می‌شود و علائم آنها برای ماه‌ها یا سال‌ها پیشرفت نمی‌کند. اما برای برخی دیگر، علائم به سرعت در عرض چند هفته یا چند ماه بدتر می‌شوند. تعداد کمی از افراد فقط علائم خفیف خواهند داشت و برخی دیگر تغییرات قابل توجهی را تجربه خواهند کرد که منجر به ناتوانی می‌شود. با این حال، اکثر مردم دوره‌هایی را تجربه می‌کنند که علائم بدتر می‌شود و سپس بهبود می‌یابند.

علت ابتلا به ام اس هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما ژنتیک و عوامل محیطی به عنوان علائم ابتلا به این بیماری شناخته شده‌اند. ژن‌ها تنها بخشی از داستان هستند و بیش از ۲۰۰ ژن ممکن است بر شانس ابتلا به ام اس تأثیر بگذارند. همچنین، عوامل محیطی مانند محیط زیست و عادات زندگی نقش مهمی در ابتلا به ام اس ایفا می‌کنند.

ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری ناشناخته است که علت آن هنوز مشخص نشده است. با این حال، برخی عوامل محتملی وجود دارند که ممکن است در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند.

یکی از عوامل محتمل ابتلا به ام اس، ویروس‌ها و باکتری‌ها است. برخی از ویروس‌ها و باکتری‌ها ممکن است به ایجاد ام اس کمک کنند. به عنوان مثال، ویروس اپشتین‌بار که در بدن بسیاری از افراد وجود دارد، با ام اس مرتبط است. اما تنها داشتن این ویروس کافی نیست و برخی از افراد با این ویروس همچنان به ام اس مبتلا نمی‌شوند.

سطوح پایین ویتامین D نیز می‌تواند به ابتلا به ام اس کمک کند. تحقیقات نشان می‌دهد که کمبود ویتامین D، به خصوص در دوران بچگی و نوجوانی، ممکن است عاملی در ابتلای افراد به ام اس باشد.

سیگار کشیدن نیز می‌تواند احتمال ابتلا به ام اس را افزایش دهد. مطالعات نشان می‌دهد که سیگار ممکن است بر سیستم ایمنی تأثیر منفی داشته باشد و این باعث شود که احتمال ابتلا به ام اس بیشتر شود. بنابراین، ترک سیگار می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به ام اس موثر باشد.

اضافه وزن نیز می‌تواند با ابتلا به ام اس مرتبط باشد. مطالعات نشان می‌دهد که افراد چاق ممکن است ویتامین D کمی در بدن خود داشته باشند و این ممکن است عاملی در ابتلا به ام اس باشد. همچنین، چاقی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را بیش از حد فعال کرده و التهاب را ایجاد کند.

هرچند که این عوامل ممکن است در ابتلا به ام اس نقش داشته باشند، اما همه افرادی که دارای این عوامل هستند، به ام اس مبتلا نمی‌شوند و ابتلا به ام اس به معنای چاق بودن نیست. اما اگر یکی از بستگان نزدیک شما به ام اس مبتلا شده است، وزن بالا ممکن است عامل خطری باشد که باید نگرانش باشید.

عوارض ام‌اس شامل سفتی یا اسپاسم عضلانی، فلج، مشکلات مثانه، روده و عملکرد جنسی، تغییرات ذهنی، افسردگی، صرع و مشکلات بلع است. افرادی که در معرض خطر ام‌اس قرار دارند، شامل افرادی هستند که سن آن‌ها بین ۲۰ تا ۴۰ سال است، زنان بیشتر از مردان، افرادی که سابقه خانوادگی ام‌اس دارند، افرادی که عفونت‌های خاصی مانند مونونوکلئوز داشته‌اند، افراد سفیدپوست، افرادی که در مناطق با آب و هوای معتدل زندگی می‌کنند، افرادی که سطح ویتامین D کم دارند، افرادی که بیماری‌های خود ایمنی دارند و افراد سیگاری هستند. ام‌اس به طور کلی کشنده نیست، اما ممکن است عوارض جدی از آن باعث مرگ بیمار شوند. اما با پیشرفت علم پزشکی، کیفیت زندگی افراد مبتلا به ام‌اس بهبود یافته است و امید به زندگی آن‌ها نیز افزایش یافته است.

عوارض شدید ام‌اس ممکن است باعث ایجاد عفونت قفسه سینه شود که می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود.

تشخیص ام‌اس ممکن است دشوار باشد، زیرا برخی از علائم اولیه می‌توانند ناشی از بیماری‌های دیگر نیز باشند. هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص ام‌اس وجود ندارد. اما اگر پزشک فکر می‌کند که ممکن است به ام‌اس مبتلا باشید، شما را به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه می‌دهد. متخصصین مغز و اعصاب می‌توانند با استفاده از ابزارها و تست‌های تشخیصی مناسب به شما کمک کنند.

به عنوان بخشی از تشخیص ام‌اس، معاینه عصبی، آزمایش خون، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، پونکسیون کمری برای آزمایش مایع مغزی نخاعی (CFS) و تست‌های فیزیولوژی عصبی ممکن است صورت بگیرد.

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای ام‌اس وجود ندارد. اما داروها و تغییرات در سبک زندگی می‌توانند به شما در مدیریت بیماری کمک کنند. برای یافتن بهترین درمان و کاهش عوارض جانبی، همکاری با پزشک متخصص بسیار مهم است.

اگر شما دچار ام اس هستید و پزشک معتقد است وضعیت شما در حال بهبود است، ممکن است ابتدا از داروهای اصلاح کننده بیماری برای درمان استفاده شود. این داروها به کاهش پیشرفت بیماری و جلوگیری از تشدید آن کمک می‌کنند. در واقع، این داروها با کنترل سیستم ایمنی بدن از حملات به پوشش محافظ میلین جلوگیری می‌کنند. در زیر لیستی از برخی از این داروها آمده است:

– اینترفرون‌های بتا
– گلاتیرامر (کوپاکسون، گلاتوپا)
– کلادریبین (Mavenclad)
– دی متیل فومارات (Tecfidera)
– دیروکسیمل فومارات (Vumerity)
– فینگولیمود (گیلنیا)
– مونومتیل فومارات (بافیرتام)
– اوزانیمود (زپوزیا)
– Siponimod (Mayzent)
– تری فلونوماید (Aubagio)
– آلمتوزوماب (Lemtrada) و میتوکسانترون (Novantrone)
– ناتالیزوماب (تیسابری) و اوکرلیزوماب (Ocrevus)

درمان‌های ام اس، با مهار سیستم ایمنی بدن، حمله به پوشش محافظ میلین را جلوگیری می‌کنند.

در دوره عود بیماری، در صورتی که عودها خفیف باشند و برای شما آزاردهنده نباشند، نیازی به درمان ندارند. اما اگر عود بیماری برای شما مشکل ساز شود، پزشک ممکن است استروئیدهای با دوز بالا را تجویز کند تا علائم را بهبود بخشد. این داروها علائم ام اس را کاهش می‌دهند. استروئیدهای معمول شامل متیل پردنیزولون، پردنیزون و ACTH هستند.

در صورتی که استروئیدها نتوانند در دوره عود به شما کمک کنند، روش تبادل پلاسما می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. در این روش، پلاسما از خون شما جدا می‌شود و سلول‌ها با محلولی مخلوط شده و به بدن شما برگردانده می‌شوند.

همچنین، برای کاهش علائمی مانند خستگی، گرفتگی عضلات، افسردگی و مشکلات مثانه، پزشکان ممکن است داروهای دیگری را تجویز کنند.

تغییرات در سبک زندگی می‌تواند در مدیریت بیماری ام اس مفید باشد. خواب منظم و کافی، ورزش مناسب، کنترل استرس و رژیم غذایی سالم می‌توانند بهبود را به همراه داشته باشند. همچنین، مصرف غذاهایی با چربی اشباع شده کم و فیبر بالا برای بیماران ام اس توصیه می‌شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف ویتامین D ممکن است در درمان ام اس موثر باشد. در هر صورت، قبل از مصرف، سطح ویتامین D خون خود را بررسی کنید.

طب سوزنی یک درمان سنتی چینی است که بر اساس اعتقاد به وجود انرژی به نام “چی” در بدن انسان استوار است. این انرژی در خطوطی به نام “مریدین” جریان دارد. هنگامی که جریان انرژی در بدن به هم می‌خورد، علائم بیماری و درد ظاهر می‌شوند. در طب سوزنی، متخصصان سوزن‌های نازک را در نقاطی از مریدین‌ها قرار می‌دهند تا جریان انرژی را تغییر دهند. تحقیقات نشان می‌دهد که این روش می‌تواند در بهبود برخی از علائم ام اس مانند خستگی، درد، تغییرات خلق و خو، اسپاسم عضلانی، بی حسی، گزگز و مشکلات مثانه موثر باشد.

هرچند علایم شدید و خاص ام اس نادر است، اما در صورت وقوع، می‌تواند منجر به فلج و حتی از دست دادن بینایی شود. در حال حاضر هیچ درمان یا روشی برای جلوگیری از این علایم وجود ندارد. با این حال، می‌توان علائم را مدیریت کرده و پیشرفت بیماری را کاهش داد که ممکن است خطر فلج را نیز کاهش دهد.

تاکید می‌شود که بیماران ام اس باید سه نکته را در نظر بگیرند: دریافت به موقع و سریع درمان، رعایت دستورات پزشکان و ارزیابی مداوم درمان. علاوه بر درمان‌های عمومی، برنامه‌های ورزشی و تمرینات ذهن و بدن، مانند یوگا و مدیتیشن، نیز می‌توانند به کاهش پیشرفت بیماری ام اس کمک کنند.

منبع: ++++++++