تأثیر رژیم غذایی بر درمان سندروم روده تحریک پذیر

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال گوارشی است که با تغییرات چشمگیر در عملکرد و حرکات روده همراه می‌شود. این بیماری ممکن است با اسهال، یبوست یا ترکیبی از هر دو همراه باشد. یکی از جنبه‌های چالش برانگیز در زندگی با سندرم روده تحریک پذیر، تشخیص و مدیریت صحیح آن است.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال گوارشی است که با تغییرات چشمگیر در عملکرد و حرکات روده همراه می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به اسهال، یبوست یا ترکیبی از هر دو شود. یکی از چالش‌های زندگی با سندرم روده تحریک پذیر، شناسایی غذاهای مفید و اجتناب از غذاهایی است که باعث ایجاد علائم IBS می‌شوند. هرچند هیچ رژیم غذایی یا داروی واحدی برای همه مبتلایان به IBS موثر نیست، اما با شناخت این بیماری در خودتان، می‌توانید تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید تا علائم آن کاهش یابند. در ادامه به بررسی رژیم غذایی سندروم روده تحریک پذیر می‌پردازیم.

تأثیر کربوهیدرات‌ها بر سندروم روده تحریک پذیر
قبلاً معتقد بودند حذف برخی کربوهیدرات‌ها از رژیم غذایی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر می‌تواند مفید باشد. اما مطالعات جدید نشان می‌دهد که شواهد کافی برای تأیید این ادعا وجود ندارد. پژوهشگران به مطالعاتی درباره رژیم کم فودمپ توجه کردند.

این رژیم بر این فرضیه استوار است که برخی کربوهیدرات‌های خاص به‌طور ناچیز توسط روده کوچک جذب می‌شوند و هنگامی که افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر این نوع کربوهیدرات‌ها را مصرف می‌کنند، علائم آن‌ها بدتر می‌شود. کربوهیدرات‌هایی که در این رژیم غذایی حذف می‌شوند شامل گندم، پیاز، حبوبات، شیر، عسل، سیب، شربت ذرت با فروکتوز بالا و شیرین‌کننده‌های مصنوعی سوربیتول و مانیتول هستند.

یکی از رژیم‌های غذایی مفید برای مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر، رژیم کم فودمپ است. در این رژیم، برخی مواد غذایی محدود می‌شوند تا کاهش علائم بیماری را تسهیل کنند. در این رژیم، می‌توانید از شیر بدون لاکتوز یا جایگزین‌های دیگر مانند شیر برنج یا شیر بادام استفاده کنید. همچنین می‌توانید میوه‌هایی مثل پرتقال، زغال‌اخته، توت‌فرنگی و انگور را مصرف کنید. تخم‌مرغ و گوشت هم جزو مواد غذایی مجاز در این رژیم هستند. برنج یا کینوا و سبزیجاتی مانند هویج، بادمجان، لوبیا سبز، کدو تنبل و کدو سبز نیز در این رژیم غذایی مجاز هستند.

در کل، هرچند که رژیم غذایی کم فودمپ ممکن است برای برخی افراد با سندرم روده تحریک پذیر مناسب باشد، اما همواره نیاز به مشاوره و نظارت یک متخصص تغذیه دارد تا بهترین نتایج را برای بیماران بدست آورد.

تخم‌مرغ یکی از مواد غذایی پیشنهاد شده در رژیم غذایی کم فودمپ برای سندروم روده تحریک پذیر است. اما رژیم غذایی با فیبر بالا نیز یک گزینه مفید برای افراد مبتلا به این سندرم است. فیبر باعث افزایش حجم مدفوع می‌شود و آن را نرم‌تر می‌کند و در حرکت آن در روده بزرگ کمک می‌کند. برای بزرگسالان، از جمله افرادی که با سندروم روده تحریک پذیر مبتلا هستند، مصرف روزانه حدود ۲۵ تا ۳۱ گرم فیبر توصیه می‌شود، که مقدار آن بسته به جنس و سن فرد متغیر است.

فیبر به دو نوع محلول و نامحلول تقسیم می‌شود. فیبر محلول به طور کلی در میوه‌ها، لوبیا و جو یافت می‌شود و برای سندروم روده تحریک پذیر مفید است. اما فیبر نامحلول معمولاً در سبزیجات و غلات یافت می‌شود. بسیاری از غذاها حاوی هر دو نوع فیبر هستند و مصرف آن‌ها موجب تأخیر در یبوست می‌شود. با این حال، اگر با مصرف فیبر نفخ یا گاز معده زیادی داشتید، توصیه می‌شود میزان مصرف فیبر را به تدریج و در بازه ۲ تا ۳ گرم در روز افزایش دهید.

علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که فیبر‌هایی که به راحتی تخمیر می‌شوند، میزان گاز تولیدی را افزایش می‌دهند که خود از علایم سندروم روده تحریک پذیر است. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مکمل‌های فیبر پسیلیوم که فیبر محلول با نرخ تخمیر پایین دارند، می‌توانند برای بهبود علائم سندروم روده تحریک پذیر موثر باشند.

اگرچه فیبر می‌تواند به برخی از افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر کمک کند، اما اگر با افزایش مصرف فیبر مکرراً دچار مشکلاتی مانند گاز معده و اسهال شوید، باید میزان مصرف فیبر خود را مرور کنید. با این حال، یک مطالعه انجام شده در سال ۲۰۱۸ نشان داده است که مصرف فیبر به طور کلی با کاهش خطر ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر مرتبط است. اگر در حال حاضر با سندروم روده تحریک پذیر مبتلا هستید، به جای کاهش کلی مصرف فیبر، به منابع فیبر محلول زیر تمرکز کنید:

– انواع توت‌ها
– هویج
– بلغور جو دوسر
– نخودفرنگی

بعضی از مواد غذایی غیرمجاز برای سندروم روده تحریک پذیر عبارتند از:

– فیبر محلول: به جای افزایش حجم غذا در دستگاه گوارش (که با مصرف فیبر نامحلول رخ می‌دهد)، در آب حل می‌شوند. بنابراین، در رژیم غذایی سندروم روده تحریک پذیر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.
– منابع رایج فیبر نامحلول شامل غلات کامل، آجیل، گوجه‌فرنگی، لوبیا سبز، کلم بروکلی، و کدو سبز می‌شوند.

یکی از مواد غذایی مجاز برای سندروم روده تحریک پذیر، گوجه‌فرنگی است. همچنین، پیروی از رژیم غذایی کم فودمپ منجر به کاهش مصرف فیبر به‌صورت طبیعی خواهد شد، زیرا پیدا کردن غذاهای با فیبر بالا و کم فودمپ ممکن است دشوار باشد. با این حال، مواد غذایی زیر هم دارای میزان قابل توجهی فیبر هستند و در عین حال کم در فودمپ هستند:

– کیوی
– هویج
– انواع توت‌ها (زغال اخته، تمشک، توت‌فرنگی)

مورد بعدی که باید از رژیم غذایی سندروم روده تحریک پذیر حذف شود، گلوتن است. گلوتن یک پروتئین است که در غلات مانند نان و پاستا یافت می‌شود. برای افرادی که عدم تحمل گلوتن دارند، مصرف این پروتئین می‌تواند به روده آسیب برساند.

بعضی از افراد با حساسیت یا عدم تحمل به گلوتن نیز سندروم روده تحریک پذیر را تجربه می‌کنند. در این موارد، پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن ممکن است علائم را کاهش دهد. یک مطالعه انجام شده در سال ۲۰۱۶ با مشارکت ۴۱ نفر مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر نشان داد که پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن به مدت ۶ هفته، علائم را به شدت کاهش داد. بنابراین، توصیه می‌شود جو، چاودار و گندم را از رژیم غذایی خود حذف کنید و ببینید آیا مشکلات گوارشی بهبود می‌یابد یا خیر.

ضمناً بهتر است موارد زیر را هم مطالعه کنید:
– رژیم بدون گلوتن چیست و آیا استفاده از آن ضرر دارد؟
– چندین غذایی که گلوتن دارند، مانند نان، غلات، کراکرها، پاستا، برخی سس‌ها، سرکه و آبجو.

خوردن غذاهای پرچرب به طور منظم، از جمله چاقی، می‌تواند به بروز انواع مشکلات سلامتی منجر شود. اما در افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر، مصرف غذاهای چرب می‌تواند علائم را تشدید کند.

پزشکان معمولاً برای سندروم روده تحریک پذیر، رژیم غذایی کم چربی را توصیه می‌کنند که شامل مصرف کمتر از ۲۷ گرم چربی در روز است. بنابراین، به جای خوردن غذاهای سرخ‌شده و چربی‌های حیوانی، به موارد زیر تمرکز کنید:

– گوشت لخم و گوشت کم چربی
– میوه‌ها
– سبزیجات
– دانه‌ها
– لبنیات کم چرب

در رژیم غذایی سندروم روده تحریک پذیر، توصیه می‌شود از گوشت لخم و گوشت کم چربی استفاده کنید. این نوع گوشت‌ها کمترین مقدار چربی را دارند و مناسب‌تر هستند.

همچنین، در رژیم غذایی کم فودمپ، که نوعی رژیم حذفی است، باید به غذاهای غیرمجاز توجه کنیم. یک مطالعه تحقیقاتی در سال ۲۰۱۷ نشان داد که افرادی که از رژیم کم فودمپ استفاده می‌کنند، درد معده و نفخ کمتری را تجربه می‌کنند نسبت به افرادی که رژیم معمولی دارند. با این حال، باید به این نکته توجه کنیم که همه کربوهیدرات‌ها فودمپ نیستند. برای کسب بهترین نتیجه، باید از غذاهای زیر اجتناب کنید:

– لاکتوز (شیر، بستنی، پنیر، ماست)، در صورتی که عدم تحمل لاکتوز داشته باشید.
– برخی از میوه‌ها (هلو، هندوانه، گلابی، انبه، سیب، آلو، شلیل).
– حبوبات (نخود، لوبیا، عدس).
– شربت ذرت با فروکتوز بالا.
– شیرین‌کننده‌ها.
– نان، غلات و ماکارونی بر پایه گندم.
– برخی سبزیجات (کنگرفرنگی، مارچوبه، کلم بروکلی، پیاز، کلم بروکسل).

با رعایت این نکات، می‌توانید رژیم غذایی مناسبی برای سندروم روده تحریک پذیر را دنبال کنید.

در رژیم غذایی سندروم روده تحریک پذیر، باید این غذاها را حذف کنید:

– میوه‌هایی مانند هلو، هندوانه، گلابی، انبه، سیب، آلو و شلیل.
– سبزیجاتی مانند کنگرفرنگی، مارچوبه، کلم بروکلی، کلم بروکسل و پیاز.
– حبوباتی مانند نخود، لوبیا چشم بلبلی و عدس.
– شیرین‌کننده‌هایی مانند سوربیتول، زایلیتول و شربت ذرت با فروکتوز بالا.
– برخی دیگر از غذاها مانند محصولات دارای گندم، محصولات لبنی، آجیل، قهوه و الکل.

اما برخی مواد غذایی می‌توانند بهبود علائم شما را تسریع کنند. تاکنون تحقیقات متعددی برای شناسایی بهترین غذاها برای کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر انجام شده است. اگرچه نتایج این تحقیقات ممکن است متفاوت باشند، اما به نظر می‌رسد این مواد غذایی می‌توانند بهبود حال شما را تسریع کنند:

– میوه‌هایی مانند پرتقال، زغال اخته، توت‌فرنگی، تمشک، انگور و کیوی.
– سبزیجاتی مانند هویج، بادمجان و کدو تنبل.
– حبوباتی مانند نخود‌فرنگی.
– شیرین‌کننده‌هایی مانند آگاو و استویا.
– برخی دیگر از غذاها مانند تخم‌مرغ، گوشت بدون چربی و بلغور جو دوسر.

با رعایت این توصیه‌ها، می‌توانید رژیم غذایی مناسبی را برای کنترل سندروم روده تحریک پذیر دنبال کنید.

میوه‌هایی مانند زغال اخته، توت‌فرنگی و تمشک برای سندروم روده تحریک پذیر مفید هستند. برای کاهش خطر علائم گوارشی مرتبط با این سندروم، می‌توانید از سبزیجات کم کربوهیدرات قابل تخمیر استفاده کنید. با این حال، محققان توصیه می‌کنند مصرف سبزیجات را به یک تا سه وعده در روز محدود کنید.

سبزیجات کم کربوهیدرات قابل تخمیر شامل یونجه، شاخه‌های بامبو، جوانه لوبیا، لوبیا سبز، بوک چوی، هویج، پیازچه، خیار، بادمجان، رازیانه، فلفل دلمه‌ای، بامیه، تربچه، پیازچه، بلوط، سیبزمینی، کدو حلوایی، کدو سبز و شاه بلوط آبی هستند. همچنین، سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج، آروگولا، اندیو، کاهو و چغندر سوئیس کمترین میزان کربوهیدرات قابل تخمیر را دارند.

برای جلوگیری از علائم سندروم روده تحریک پذیر، ممکن است لازم باشد مصرف سبزیجات با فودمپ بالا را محدود کنید. برخی از سبزیجاتی که ممکن است باعث مشکل شوند عبارتند از کلم بروکلی، پیاز، گل کلم، مارچوبه و کلم بروکسل. این سبزیجات نه تنها نفخ و گاز را افزایش می‌دهند، بلکه می‌توانند عملکرد روده را نیز تغییر دهند.

برای دستیابی به بهترین رژیم غذایی برای سندروم روده تحریک پذیر و کاهش علائم IBS، رعایت برخی نکات تغذیه‌ای ضروری است.

بایدها
– تلاش کنید غذاهای خانگی را با استفاده از مواد تازه تهیه کنید.
– پس از هر وعده غذایی، علائم خود را یادداشت کنید و سعی کنید از مواردی که تحریک کننده سندروم روده تحریک پذیر در شما هستند، اجتناب کنید.
– تلاش کنید راه‌هایی برای آرامش و کاهش استرس در زندگی خود پیدا کنید.
– به اندازه کافی ورزش کنید.
– برای مدت یک ماه، پروبیوتیک‌ها را امتحان کنید تا ببینید آیا به بهبود علائم شما کمک می‌کنند یا خیر.

نبایدها
– وعده‌های غذایی را به تاخیر نیندازید یا حذف نکنید.
– غذاها را خیلی سریع مصرف نکنید.
– مصرف غذاهای چرب، تند یا فرآوری شده را به حداقل برسانید.
– بیش از سه وعده میوه تازه در روز نخورید (هر سهم برابر با ۸۰ گرم است).
– بیش از سه فنجان چای یا قهوه در روز ننوشید.
– مصرف الکل یا نوشابه‌های گازدار را محدود کنید.

برای جلوگیری از سندروم روده تحریک پذیر، بهتر است از غذاهای چرب، تند یا فرآوری شده به میزان زیادی خودداری کنید.

در زیر نکاتی برای کاهش نفخ و باد معده را مشاهده می‌کنید:
– به‌طور منظم غذاهایی که دارای جو دوسر هستند (مانند فرنی) مصرف کنید.
– روزانه تا یک قاشق غذاخوری بذر کتان (کامل یا آسیاب شده) مصرف کنید.
– از مصرف غذاهایی که هضم آنها سخت است (مانند کلم، کلم بروکلی، گل کلم، کلم بروکسل، لوبیا، پیاز و میوه‌های خشک) اجتناب کنید.
– از محصولات حاوی شیرین‌کننده‌ای به نام سوربیتول خودداری کنید.
– ممکن است داروهایی مانند بوسکوپان یا روغن نعناع به شما کمک کنند.

همچنین، برای کاهش اسهال، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
– مصرف غذاهای پرفیبر را کاهش دهید، مانند غذاهای سبوس‌دار (مانند نان قهوه‌ای و برنج قهوه‌ای)، آجیل و دانه‌ها.
– از محصولات حاوی شیرین‌کننده‌ای به نام سوربیتول اجتناب کنید.
– بهبودی اسهال می‌تواند با استفاده از داروهایی مانند ایمودیوم (لوپرامید) حاصل شود.

توصیه می‌شود قبل از استفاده از هر گونه دارو یا تغییرات بزرگی در رژیم غذایی، با پزشک خود مشورت کنید.

نقش پروبیوتیک‌ها در درمان سندروم روده تحریک پذیر به تازگی در یک تحقیق جدید بررسی شده است. این تحقیق نشان داده است که سویه پروبیوتیک Bifidobacterium bifidum MIMBb75 به خوبی به سلول‌های روده متصل می‌شود و می‌تواند به تغییر میکروبیوتای روده و افزایش سد روده مفید کمک کند.

واقعیت این است که این پروبیوتیک ممکن است برخی از علائم سندروم روده تحریک پذیر مانند درد شکم، نفخ و فوریت مدفوع را بهبود بخشد. شواهدی نیز وجود دارد که نشان می‌دهند اضافه کردن پروبیوتیک‌ها به رژیم غذایی می‌تواند بهبودی در برخی از علائم این بیماری را به همراه داشته باشد.

به اتمام مطلب می‌رسیم و به بررسی رژیم غذایی سندروم روده تحریک پذیر می‌پردازیم. همانطور که پیش‌تر ذکر شد، تأثیر مواد غذایی بر این بیماری می‌تواند در افراد مختلف با تفاوت‌هایی بروز کند. بنابراین، قبل از اقدام به رژیم غذایی جدید، حتماً نیاز است که علائم خود را بررسی کنید و با یک متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید. همچنین، به واکنش بدن خود نسبت به رژیم‌های غذایی مختلف توجه کنید، زیرا ممکن است نیاز به تغییر غذاهای مصرفی داشته باشید. تحقیقات نیز نشان داده است که ورزش منظم، خواب کافی و کاهش استرس در کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر بسیار مؤثر هستند. برای دستیابی به بهترین نتیجه، ممکن است نیاز به تست و خطا باشد، اما با رعایت نکات مطرح شده در این مطلب، می‌توانید کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.

منبع: +++++ (منبع اصلی مشخص نشده است)