تاخیر در رشد نوزاد: چه زمانی باید نگران شد (راهنمای جامع برای والدین)

راهنمای والدین: تاخیر در رشد نوزاد – چه زمانی باید نگران شد

رشد نوزادان فرآیندی پیچیده و فردی است، اما گاهی اوقات تاخیر در این مسیر می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات زمینه‌ای باشد که ممکن است بر آینده کودک شما تأثیر بگذارد. به عنوان والدین، آگاهی از نقاط عطف رشد و علائم هشداردهنده بسیار ضروری است. در ادامه به شما کمک می‌کنیم تا با این موضوع بیشتر آشنا شوید.

از شک تا تشخیص: چگونه تاخیر رشد نوزاد را زود تشخیص دهیم

نوزادان با سرعت‌های متفاوتی رشد می‌کنند و ممکن است با همسالان خود هماهنگ نباشند. اما یک بازه زمانی مشخص برای دستیابی به نقاط عطف رشد وجود دارد که برای همه کودکان یکسان است. اگر کودک شما در یک بازه زمانی مشخص نتواند به رشد همسالان خود برسد، دچار تاخیر در رشد شده است.

وراثت، مشکلات دوران بارداری و زایمان زودرس می‌توانند از عوامل اصلی تاخیر در رشد نوزاد باشند. اگر فکر می‌کنید کودک شما این مشکل را دارد، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید. تشخیص این مشکل گاهی توسط خود والدین دشوار است و نیاز به ارزیابی تخصصی دارد.

تاخیر در مهارت‌های حرکتی

مهارت‌های حرکتی به دو دسته کوچک (ظریف) و بزرگ (درشت) تقسیم می‌شوند. مهارت‌های ظریف شامل حرکات دقیق مانند نگه داشتن اشیاء سبک است، در حالی که مهارت‌های درشت شامل حرکاتی مانند راه رفتن یا پرتاب کردن اشیا می‌شود.

گرچه سرعت رشد در کودکان متفاوت است، اما اکثر نوزادان تا سه ماهگی می‌توانند سر خود را بلند کنند و تا شش ماهگی می‌توانند به راحتی بنشینند (با کمک یا بدون کمک). اگر این نقاط عطف با مشکل یا تاخیر روبرو شده‌اند، پیگیری ضروری است.

نشانه‌های تاخیر در مهارت‌های حرکتی عبارتند از:

داشتن تنه و اندام‌های سست و شل
دست و پاهای سفت در نوزاد
حرکات محدود در بازوها و پاها
ناتوانی در نشستن کامل بعد از ۹ ماهگی
ناتوانی در تحمل وزن روی پاها
ناتوانی در ایستادن ساده تا یک سالگی
به یاد داشته باشید که خارج از این محدوده‌ها بودن همیشه نگران‌کننده نیست، اما اگر فکر می‌کنید کودک شما در بازه زمانی مشخصی به رشد خود دست نیافته، حتماً آن را پیگیری کنید.

تاخیر در مهارت‌های زبانی و گفتاری

تحقیقات نشان می‌دهند که بهترین زمان برای یادگیری و گفتار زبان، سه سال ابتدایی زندگی است. فرآیند یادگیری زبان زمانی آغاز می‌شود که کودک برای رفع نیازهایش شروع به برقراری ارتباط با دیگران می‌کند.

تا ۶ ماهگی بسیاری از نوزادان می‌توانند صداهای اصلی زبان را تشخیص دهند.
بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی، نوزادان باید قادر باشند تا چند کلمه را به صورت کامل و واضح بیان کنند.
نوزادان بعد از ۳ سالگی می‌توانند جملات ساده را نیز بیان کنند.
تاخیر در این زمینه می‌تواند آینده فرزند شما را تحت تاثیر قرار دهد. شنوایی ضعیف نیز می‌تواند باعث تاخیر در گفتار شود، بنابراین بررسی شنوایی کودک از این نظر نیز بسیار مهم است و در صورت نیاز، درمان‌های لازم باید از سنین کم انجام شود.

خطرات و علل تاخیر در رشد

حدود ۱۵ درصد از کودکان بین ۳ تا ۱۷ سال دارای یک یا چند ناتوانی در رشد هستند. معمولاً ناتوانی‌های رشدی قبل از تولد رخ می‌دهند و دوران بارداری از مهم‌ترین دوران رشد کودکان است.

عوامل متعددی می‌توانند در این زمینه تأثیرگذار باشند، از جمله:

زایمان زودرس (یکی از مهم‌ترین عوامل)
بیماری‌های نهفته و خاص مانند:
اختلال طیف اوتیسم
فلج مغزی در سطوح مختلف
اختلال جنین الکلی
سندروم لاندو-کلنفر
بیماری‌های عضلانی مانند دیستروفی
سندروم داون یا سندروم X شکننده
درمان‌هایی که در این زمینه انجام می‌شود، با توجه به نوع تاخیر متفاوت است و معمولاً از درمان‌های آموزشی و رفتاری برای کمک به این افراد استفاده می‌شود.