تفهم بهتر در مورد سکته مغزی: علائم، عوامل خطر و پیشگیری

هر ۲ ثانیه یک نفر در جهان سکته مغزی می‌شود و یکی از هر ۶ نفر این بیماری را تجربه می‌کند. سکته مغزی به معنای قطع شدن تام وقتی که سلول‌های مغزی از اکسیژن محروم می‌شوند و این از شایع‌ترین علل مرگ است. در صورت بروز سکته مغزی، رسیدگی فوری پزشکی ضروری است. حضور به موقع پزشکان معمولاً می‌تواند از آسیب دائمی به مغز جلوگیری کند.

چرایی سکته مغزی:

سکته مغزی ممکن است به دلیل آترواسکلروز رخ دهد که به معنای بسته شدن رگ‌های خونی است. پلاک‌هایی که تشکیل می‌شوند، شامل چربی، کلسیم، کلسترول و سایر موادی است که در دیواره عروق خونی تجمع می‌یابند. این پلاک‌های تشکیل شده می‌توانند ناشی از افزایش وزن و عدم رعایت یک برنامه غذایی مناسب باشند. در نتیجه، بسته شدن رگ‌های خونی منجر به کاهش جریان خون می‌شود و امکان گیر کردن یک سلول خونی در این فضای تنگ و بروز سکته مغزی ایسکمیک را فراهم می‌کند. بسته شدن رگ‌های خونی همچنین می‌تواند به لخته شدن آسان‌تر خون کمک کند. سکته مغزی هموراژیک نیز اغلب به دلیل کنترل نشده فشار خون و ضعیف شدن عروق رخ می‌دهد.

علائم سکته مغزی:

علائم سکته مغزی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

– احساس بی‌حسی و ضعف ناگهانی، به ویژه در یک طرف بدن
– تغییر ناگهانی در دید و دوبینی یا مشکل در بلعیدن
– سردرد شدید و ناگهانی بدون علت مشخص
– مشکلات ناگهانی مانند گیج شدن، مشکل در راه رفتن و حفظ تعادل
– سردرگمی ناگهانی، مشکل در صحبت کردن و درک صحبت‌های دیگران

اگر هر یک از این علایم را تجربه کردید، به سرعت با خدمات اورژانس تماس بگیرید.

وقتی شخصی با علائم سکته مغزی وارد اورژانس می‌شود، ابتدا باید نوع سکته مغزی که در حال وقوع است تشخیص داده شود. سکته مغزی دارای دو نوع اصلی است که به روش‌های درمان متفاوتی نیاز دارند. با استفاده از یک سی‌تی اسکن، پزشکان می‌توانند تشخیص دهند که سکته از نوع مسدود شدن رگ خونی است یا پارگی رخ داده است. همچنین، تست‌های اضافی ممکن است برای تعیین محل لخته یا پارگی در مغز انجام شود.

اما چه چیزی باعث سکته مغزی می‌شود و چگونه پزشکان می‌توانند آن را درمان کنند؟ این ویدئو به شما کمک می‌کند تا به این سوالات پاسخ دهید.

سکته مغزی به معنای محرومیت سلول‌های مغز از اکسیژن است. این یکی از شایع‌ترین علل مرگ و معلولیت قابل پیشگیری است. در صورت بروز سکته مغزی، به مراقبت پزشکی فوری نیاز است تا از وقوع آسیب دائمی به مغز جلوگیری شود. اما قبل از هرچیز، چه چیزی باعث سکته مغزی می‌شود؟ و پزشکان چه اقداماتی برای درمان آن انجام می‌دهند؟

اکسیژن مورد نیاز مغز از طریق سیستم عروقی به آن منتقل می‌شود. شریان‌های کاروتید در جلوی مغز را تغذیه می‌کنند و با شریان‌های مهره‌ای در پشت مغز ارتباط دارند. این عروق‌ها به شاخه‌های کوچکتر تقسیم می‌شوند و به میلیاردها نورون که نیازمند اکسیژن هستند، آن را تأمین می‌کنند. در صورت مختل شدن جریان خون، ارسال اکسیژن متوقف می‌شود و سلول‌های مغزی می‌میرند.

این اتفاق به دو شکل زیر رخ می‌دهد:

1. سکته مغزی هموراژیک: وقتی رگ خونی پاره شده و خون به بیرون نشت می‌کند.

2. سکته مغزی ایسکمیک: که شایع‌ترین نوع سکته مغزی است وقتی یک لخته خون راه رگ را مسدود می‌کند و جریان خون را متوقف می‌کند.

لخته‌ها در سکته مغزی از کجا می‌آیند؟

در حالت‌های نادر، تغییر ناگهانی در ریتم قلب می‌تواند جلوی انقباض طبیعی بخش‌های بالایی قلب را بگیرد. این اتفاق باعث کاهش جریان خون می‌شود و پلاکت‌ها، عوامل لخته شدن خون و فیبرین با یکدیگر ترکیب می‌شوند. لخته ممکن است به سمت بالا حرکت کند و به شریان‌ها و رگ‌های خونی که مغز را تغذیه می‌کنند برسد، تا زمانی که نتواند از آن عبور کند. این وضعیت که جریان خون را مسدود می‌کند به عنوان انسداد جریان خون شناخته می‌شود و باعث قطع تأمین اکسیژن برای تمام سلول‌های انتهایی این جریان می‌شود. مغز دریافت کننده درد ندارد، بنابراین احساس مسدود شدن را نمی‌کنید. اما کمبود اکسیژن باعث کاهش عملکرد مغز و بروز تأثیرات ناگهانی و قابل تشخیص می‌شود.

به عنوان مثال، اگر منطقه‌ای از مغز که مسئول صحبت کردن است، تحت تأثیر قرار بگیرد، حرف‌های فرد ممکن است غیرقابل فهم باشند. در صورتی که سکته مغزی بخشی از مغز را که کنترل حرکت عضلات را دارد تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است منجر به ضعف شود. اغلب این وضعیت در یک طرف بدن رخ می‌دهد. بدن سعی می‌کند به طور فوری جریان خون را به منطقه تحت تأثیر هدایت کند، اما این راه‌حل کامل نیست و در نهایت سلول‌هایی که به کمبود اکسیژن دچار شده‌اند، شروع به مرگ می‌کنند و منجر به آسیب مغزی می‌شوند که ممکن است شدید و یا دائمی باشد. بنابراین، بسیار مهم است که در سریع‌ترین زمان ممکن مراقبت‌های پزشکی دریافت شود.

درمان‌های پزشکی می‌توانند به شکل زیر توضیح داده شوند:

اولین مرحله درمان سکته مغزی، استفاده از داروهایی است که از طریق ورید به بیمار تجویز می‌شوند و بافت پلاسمینوژن را فعال می‌کنند. این داروها قادرند لخته‌های خونی را بشکنند و به خون اجازه می‌دهند مجدداً در شریانی که جریان آن به دلیل لخته متوقف شده است، جریان یابد. اگر این دارو در مدت چند ساعت از زمان بروز سکته مغزی به بیمار تجویز شود، می‌تواند شانس نجات بیشتری را فراهم کرده و عواقب دائمی را کاهش دهد. در صورتی که نتوان به دلیل استفاده از داروهای خاص، سابقه خونریزی شدید یا وجود لخته بسیار بزرگ، از فعال‌کننده بافت پلاسمینوژن استفاده کرد، پزشکان می‌توانند روش‌های جایگزین را به کار ببرند.

یکی از روش‌های جایگزین درمان سکته مغزی، ترومبکتومی آندوسکوپی است. در این روش، از یک رنگ فلورسنت استفاده می‌شود که رگ‌های خونی را تحت تصویر قوی ایکس نمایان می‌کند. پزشک یک لولهٔ باریک، دراز و انعطاف‌پذیر به نام کاتتر را از طریق یک شریان در پا وارد می‌کند و آن را به سمت لخته حرکت می‌دهد. سپس یک گیرنده از طریق لوله عبور می‌کند. این گیرنده باز می‌شود و وقتی از لخته عبور می‌کند، آن را گیر می‌کند. سپس کاتتر وقتی بازگردانده می‌شود، لخته را خارج می‌کشد. انجام این درمان به سرعت بسیار زیادی از اهمیت برخوردار است تا عملکرد مغز حفظ شود. به عبارت دیگر، اگر کسی دچار سکته مغزی شد، باید به سرعت تشخیص داده شود تا روش‌های درمانی اعمال گردد.

داروهای حل کننده لخته خون می‌توانند از وقوع آسیب‌های مغزی جلوگیری کنند. اما برای اینکه این داروها مؤثر باشند، باید در زمان ۳ تا ۴.۵ ساعت از زمان بروز علائمسکته مغزی توسط فردی که علائم سکته را تجربه می‌کند، مصرف شوند. وقتی سلول‌های یک قسمت از مغز می‌میرند، بخش‌هایی از بدن که تحت کنترل آن قسمت از مغز بوده‌اند، به طور کامل کار نمی‌کنند. به همین دلیل، سکته مغزی می‌تواند منجر به ناتوانی جسمی بلندمدت شود.

از فرد بخواهید لبخند بزند. اگر دهانش کج شد یا صورتش افتاد، ممکن است نشانه‌ای از ضعف عضلانی باشد.

از آنها بخواهید دستشان را بالا ببرند. اگر آنها نتوانستند دستشان را به طرف بالا ببرند و به پایین بیایند، این نشانه ممکن است علائم سکته مغزی باشد.

از آنها بخواهید یک عبارت یا جمله ساده را تکرار کنند. اگر صحبت کردنشان عجیب یا دچار مشکل بود و نتوانستند عبارت را به درستی تکرار کنند، ممکن است قسمت زبان در مغزشان کمبود اکسیژن داشته باشد.

این آزمایش گاهی به عنوان FAST شناخته می‌شود و حرف “T” به عنوان زمان قرار داده می‌شود. اگر یکی از این نشانه‌ها را مشاهده کردید، باید به سرعت با خدمات اورژانس تماس بگیرید. زندگی یک فرد ممکن است به این تماس واکنش سریع و مناسب بستگی داشته باشد.