آپنه خواب، که به آن وقفه تنفسی در خواب نیز می‌گویند، یکی از مشکلات شایع خواب در برخی افراد است. احتمالاً تا به امروز تجربه شبانه روزی بی‌خوابی یا بدخوابی را داشته‌اید و متوجه شده‌اید که صبح روز بعد چقدر سخت است کارها را انجام داده و به امور روزمره رسیدگی کنید.
آپنه خواب، یکی از مشکلات شایع خواب در برخی افراد است که به آن وقفه تنفسی در خواب نیز می‌گویند. این موضوع می‌تواند درک زندگی روزمره را برای افراد سخت کند. تجربه بی‌خوابی یا بدخوابی در یک شبانه روز را حتماً تجربه کرده‌اید و متوجه شده‌اید که صبح روز بعد انجام کارها و رسیدگی به امور روزمره برایتان سخت و طاقت‌فرسا است.
اکنون تصور کنید کسی دائماً با اختلالات خواب و نامنظمی در آن مواجه است. در طول شبانه روز، این فرد با احساس خستگی، کسالت و بی‌حالی مبارزه می‌کند و علاوه بر این، با مشکلات دیگری مانند فشار خون بالا و چاقی نیز مواجه خواهد شد.
در آپنه خواب، وقتی فرد در حال خواب است، تنفس او به‌طور مکرر وقفه می‌کند و ممکن است با احساس خفگی از خواب بیدار شود. جالب است بدانید که افراد چاق و دارای اضافه وزن، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آپنه خواب قرار دارند.
در این مقاله، به بررسی جزئیات آپنه خواب و علل و علائم آن می‌پردازیم. پس تا آخرین قسمت مقاله با ما همراه باشید.
آپنه خواب یا اختلال خواب وقفه‌ای (Sleep Apnea) یکی از مشکلات شایع خواب است که در آن تنفس فرد در طول خواب متوقف می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً علائمی مانند خر و پف، خفگی، کسالت و خواب آلودگی بیش از حد در طول روز تجربه می‌کنند.
به علاوه، این وقفه‌های تنفسی باعث می‌شوند که فرد به طور مکرر و چرخه‌ای از خواب بیدار شود، که این موضوع کیفیت خواب او را کاهش می‌دهد. آپنه خواب به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود: آپنه انسدادی (OSA) که به دلیل انسداد مجرای هوای تنفسی رخ می‌دهد، آپنه مرکزی (CSA) که ناشی از عدم فعالیت صحیح مرکز تنفس در مغز است و آپنه خواب ترکیبی یا مختلط که همزمان عوامل آپنه انسدادی و مرکزی را داراست.
آپنه خواب به وقفه‌های تنفسی گفته می‌شود که با خر و پف، تنگی نفس و بیداری‌های ناگهانی در طول خواب همراه است.
نوع اول آپنه خواب، آپنه انسدادی خواب است. در این نوع، مجاری تنفسی به صورت مکرر به صورت کامل یا جزئی انسداد می‌شوند. این انسداد معمولاً به دلیل فرو ریختن بافت نرم پشت گلو اتفاق می‌افتد و در طی وقفه‌های تنفسی، دیافراگم و عضلات قفسه سینه بیش از حد فعالیت می‌کنند تا مجاری هوایی را باز کنند. این وضعیت منجر به نفس عمیق‌تر یا تکان دادن بدن می‌شود که باعث کاهش اکسیژن در مغز و بدن و اختلال در ریتم قلبی می‌شود.
نوع دوم آپنه خواب، آپنه مرکزی است. در این نوع، سیستم عصبی مرکزی دچار مشکل می‌شود و مغز قادر نیست عضلات کنترل کننده تنفس را به درستی کنترل کند. این باعث کاهش تنفس و وقفه‌های موقتی در طول خواب می‌شود. البته، آپنه مرکزی به طور کلی کمتر شایع است و کمتر از یک درصد افراد مبتلا به آپنه خواب این نوع را تجربه می‌کنند.
نوع سوم آپنه خواب، آپنه خواب ترکیبی یا مختلط است. در این نوع، همزماناً آپنه انسدادی خواب و آپنه مرکزی رخ می‌دهد و فرد در طول خواب با وقفه‌های تنفسی مواجه می‌شود.
علائم آپنه خواب عبارتند از:
1. خرناس: تنفس شدید و صدای خر و پف در طول خواب.
2. خستگی و خواب آلودگی در طول روز.
3. خشکی دهان و گلو و درد آن هنگام بیدار شدن از خواب.
4. سردرد صبحگاهی.
5. تعریق شبانه.
6. پریدن از خواب پس از نفس کشیدن یا احساس خفگی.
7. مشکل در تمرکز و فراموشی.
8. بدخلقی.
9. افسردگی و اضطراب.
10. نیاز مکرر به ادرار کردن در شب.
11. اختلال در عملکرد جنسی.
12. بی قراری و ناآرامی در زمان خواب.
13. سرازیر شدن آب از دهان.
14. سخت بیدار شدن صبح روز بعد.
15. تحریک پذیری بالا.
علت آپنه خواب ناشی از شرایط فیزیکی و پزشکی مختلف است. در آپنه انسدادی خواب، مجاری تنفسی به صورت مکرر بخصوص در طول خواب، بسته یا مسدود می‌شوند. در آپنه مرکزی، سیستم عصبی مرکزی به درستی عضلات تنفسی را کنترل نمی‌کند. علت دقیق آپنه خواب هنوز مشخص نیست.
برای پیشگیری از آپنه خواب، می‌توان اقداماتی انجام داد. این شامل تغییرات در سبک زندگی مانند رعایت یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، کاهش وزن، کنترل استفاده از دخانیات و الکل است.
آپنه خواب به خطرناکی محسوب می‌شود. علاوه بر ایجاد مشکلات برای اطرافیان، وجود وقفه‌های تنفسی مکرر در طول شب می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و مغزی را افزایش داده و در برخی موارد منجر به مرگ شود، به خصوص اگر با بیماری‌های زمینه‌ای همراه باشد.
آپنه خواب یک اختلال خطرناک است که می‌تواند برای افرادی که دچار بیماری‌های خاص هستند، خطرناک باشد. وجود بیماری‌های خاص می‌تواند احتمال ابتلا به آپنه خواب را افزایش دهد و بر کیفیت خواب تأثیر بگذارد. درصورتی که اضافه وزن داشته باشید، خطر ابتلا به آپنه خواب بیشتر می‌شود. چاقی و اضافه وزن یکی از عوامل شایع برای ایجاد آپنه خواب است و بیشتر از سایر عوامل تأثیر دارد. تحقیقات نشان داده است که افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) بالاتری دارند، خطر ابتلا به آپنه خواب را بیشتر دارند.
چاقی می‌تواند در ایجاد آپنه خواب نقش مهمی ایفا کند. رسوبات چربی در اطراف مجاری تنفسی می‌توانند باعث مسدود شدن این مجاری‌ها شده و تنفس در طول خواب را مختل کنند. همچنین، چاقی شکمی ممکن است فشار را بر روی قفسه سینه و ریه‌ها افزایش دهد و حجم ریه‌ها را کاهش دهد. بیشتر افرادی که آپنه انسدادی خواب دارند، دچار اضافه وزن و چاقی هستند. بنابراین، می‌توان گفت که چاقی و آپنه خواب ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند.
در نتیجه، اگر به اضافه وزن یا چاقی رنج می‌برید، باید به خطرات آپنه خواب توجه کنید و اقداماتی برای کاهش وزن و بهبود کیفیت خواب انجام دهید. از طریق تغییر در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی، کاهش استفاده از مواد مخدر و الکل، می‌توانید به پیشگیری از آپنه خواب کمک کنید. همچنین، مراقبت و درمان پزشکی نیز در صورت نیاز الزامی است.
در مورد بیماری آپنه خواب، معتقدیم که برخلاف اعتقاد رایجی که می‌گوید خانم‌ها بیشتر از آقایان در معرض این بیماری قرار دارند، وضعیت کاملاً برعکس است. در واقع، مردان دو تا سه برابر بیشتر از خانم‌ها در معرض این بیماری قرار دارند.
اما با این حال، زنان نیز اگر اضافه وزن داشته باشند یا دوران یائسگی را تجربه کرده باشند، در خطر ابتلا به آپنه خواب قرار می‌گیرند.
عوامل دیگری نیز می‌توانند در بروز آپنه خواب تأثیرگذار باشند، از جمله افزایش سن. تحقیقات نشان می‌دهد که با افزایش سن، خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب و حتی آپنه مرکزی نیز افزایش می‌یابد. در واقع، بروز آپنه مرکزی در افراد مسن و مردان بالای ۶۵ سال بسیار شایع است.
همچنین، عوامل آناتومیکی نیز می‌توانند در بروز آپنه خواب نقش داشته باشند. آپنه انسدادی بیشتر در افرادی رخ می‌دهد که ویژگی‌های فیزیکی خاصی مانند زبان بزرگ، گلوی باریک، فک پایین کوتاه‌تر و یا انحراف سپتوم دارند. همچنین، وجود انحراف سپتوم بینی، که به معنای خم شدن تیغه میانی بینی به سمت خارج یا کج شدن آن است، می‌تواند باعث مسدود شدن یک طرف بینی شود و تنفس را برای فرد سخت‌تر کند.
بنابراین، درک این موضوع که آپنه خواب توسط عوامل مختلفی تحت تأثیر قرار می‌گیرد و هر دو جنسیت ممکن است در خطر ابتلا به آن قرار بگیرند، مهم است.
اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به آپنه خواب است، احتمال ابتلا به این اختلال برای شما بسیار بالاست.
مصرف الکل و داروهای آرام‌بخش نیز می‌تواند خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب را افزایش دهد، زیرا این مواد می‌توانند ماهیچه‌های اطراف گلو را شل کنند.
همچنین، سیگار کشیدن نیز می‌تواند عاملی برای بروز آپنه انسدادی خواب باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که احتمال ابتلا به این اختلال در افراد سیگاری سه برابر بیشتر از آن است که هرگز سیگار نکشیده‌اند. سیگار کشیدن باعث ایجاد التهاب و احتباس مایعات در مجاری تنفسی می‌شود.
بنابراین، اگر شما یا اعضای خانواده‌تان به یکی از این عوامل تعریف شده تحت تأثیر هستید، باید به وضعیت خود نظارت کرده و در صورت لزوم با پزشک مشورت کنید.
سیگار کشیدن یکی از عوامل اصلی بروز آپنه خواب است. با کشیدن سیگار، احتمال آپنه خواب در شما بیشتر می‌شود.
گرفتگی بینی نیز می‌تواند عاملی برای بروز آپنه خواب باشد. اگر به دلیل آلرژی، مشکلات سینوسی یا انحراف تیغه بینی در نفس کشیدن از طریق بینی مشکل دارید، احتمال بروز آپنه خواب در شما بیشتر است.
اختلالات سیستم عصبی مرکزی نیز می‌توانند باعث بروز آپنه خواب شوند. بیماری‌هایی مانند پارکینسون، سکته و تومورهای مغزی، استفاده از داروهایی که اثر طولانی‌مدت دارند مانند متادون، خطر بروز آپنه مرکزی را در افراد افزایش می‌دهند.
شرایط پزشکی خاص نیز می‌توانند خطر بروز آپنه خواب را افزایش دهند. بیماری‌هایی مانند نارسایی احتقانی قلب، فشار خون بالا، دیابت نوع ۲، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، بیماری‌های ریوی مانند آسم، اختلالات هورمونی مانند کم‌کاری تیروئید و نارسایی کلیه، خطر بروز آپنه خواب را در افراد افزایش می‌دهند.
در صورت عدم پیگیری و درمان، آپنه خواب ممکن است عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد. برخی از عوارض احتمالی شامل:
مشکلات قلبی عروقی
آپنه خواب می‌تواند خطر فشار خون بالا، بیماری قلبی، سکته مغزی و ریتم نامنظم قلب را افزایش دهد. وقوع مکرر آپنه خواب و کاهش سطح اکسیژن خون همراه با استرس، منجر به اختلال در سیستم قلبی عروقی در طولانی‌مدت می‌شود.
خستگی روزانه و اختلال در عملکرد
با بیدار شدن‌های مکرر در طول شب، کیفیت خواب کاهش می‌یابد. به همین دلیل، در طول روز، فرد ممکن است با مشکلاتی مانند خستگی شدید، خواب آلودگی بیش از حد، کاهش حافظه و اختلال در عملکرد مواجه شود.
دیابت نوع ۲
آپنه خواب باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ می‌شود، به خصوص در افراد مسن. همچنین، داشتن بیماری دیابت نوع ۲ نیز خطر آپنه خواب را افزایش می‌دهد و مقاومت بدن به انسولین را افزایش می‌دهد.
کاهش هوشیاری در رانندگی
خواب آلودگی ناشی از آپنه خواب، سطح هوشیاری در زمان رانندگی را کاهش می‌دهد و احتمال تصادف را به شدت افزایش می‌دهد، به ویژه در رانندگی با خودرو یا موتور.
مبتلا به آپنه خواب به دلیل اختلال در خواب شبانه‌اش، در طول روز با خستگی و کاهش تمرکز مواجه است.
چاقی
آپنه خواب و چاقی دارای رابطه دوطرفه‌ای هستند. چاقی باعث افزایش خطر آپنه خواب می‌شود و آپنه خواب نیز به نوبه خود باعث افزایش وزن و چاقی در افراد می‌شود. این به خاطر این است که اختلال در الگوهای خواب تأثیر قابل توجهی بر متابولیسم و هورمون‌های تنظیم کننده اشتها دارد.
مشکلات کبدی
علاوه بر این، آپنه خواب ارتباط مستقیمی با بیماری کبد چرب غیرالکلی دارد و وضعیت کبد را در افراد مبتلا تشدید می‌کند. بیماری کبد چرب غیرالکلی یک نوع کبد چرب است که ناشی از تجمع چربی در اطراف کبد ایجاد می‌شود.
نوسانات خلقی
تحقیقات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به آپنه خواب در معرض خطر بیشتری برای اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب قرار دارند. این مسئله به دلیل تأثیر ضعیف خواب بر سلامت روحی و روانی بوده است.
تشدید بیماری‌های زمینه‌ای
خواب مناسب بر تمامی اعضای بدن تأثیر می‌گذارد. بنابراین، آپنه خواب می‌تواند علائم و عوارض بیماری‌های زمینه‌ای مانند نارسایی قلبی، بیماری‌های مزمن ریوی و اختلالات هورمونی را تشدید کند.
افزایش عوارض جراحی
آپنه خواب خطر عوارض پس از جراحی را افزایش می‌دهد. این به دلیل ارتباط مستقیم با الگوهای تنفسی است و می‌تواند توانایی بدن در مقابله با استرس جراحی و بیهوشی را تحت تأثیر قرار دهد.
درمان آپنه خواب می‌تواند از طریق روش‌های مختلفی انجام شود. افرادی که دچار آناتومی خاصی در بینی، گلو و مجاری تنفسی خود هستند می‌توانند از دستگاه فشار مثبت راه هوایی (PAP) استفاده کنند. این دستگاه با اعمال فشار هوای ملایم و مداوم در مجرای تنفسی، راه هوایی بیماران را باز نگه می‌دارد و به آنان کمک می‌کند تا به درستی نفس بکشند.
همچنین، روش‌های درمانی دیگری نیز برای آپنه خواب وجود دارد که عبارتند از:
1. کاهش وزن سریع و رعایت یک رژیم لاغری مناسب: افراد مبتلا به آپنه خواب می‌توانند با کاهش وزن خود و رعایت یک رژیم غذایی سالم، این مشکل را کاهش دهند.
2. ورزش منظم: انجام ورزش‌های منظم و فعالیت‌های بدنی می‌تواند به بهبود وضعیت آپنه خواب کمک کند.
3. عدم مصرف الکل، داروهای خواب آور و آرام‌بخش: مصرف الکل و داروهای خواب‌آور می‌تواند عوارض آپنه خواب را تشدید کند؛ بنابراین، بهتر است از مصرف آن‌ها خودداری شود.
4. خوابیدن به پهلو به جای خوابیدن به پشت یا روی شکم: خوابیدن به پهلو می‌تواند به جلوگیری از انسداد راه هوایی و کاهش عوارض آپنه خواب کمک کند.
5. ترک کردن سیگار: سیگار باعث ایجاد انسداد در مجاری تنفسی و افزایش خطر بروز آپنه خواب می‌شود؛ بنابراین، ترک کردن سیگار می‌تواند بهبودی در وضعیت آپنه خواب داشته باشد.
در نهایت، مهم است به منابع معتبری مراجعه کنید و با پزشک خود درباره روش‌های مناسب درمان آپنه خواب صحبت کنید.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید