دیابت نوع یک: علائم، علت‌ها و نکات درمانی که باید بدانید!

دیابت نوع ۱، که به عنوان “دیابت کودکان” شناخته می‌شود، هر ساله بیش از ۸۰۰۰۰ کودک در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در کل، بیماری دیابت به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲. در دیابت نوع ۲، بدن افراد مقاومتی نسبت به انسولین تولید شده نشان می‌دهد. اما در دیابت نوع ۱، بدن نسبت به انسولین کاملاً مقاومت نشان می‌دهد و نیاز به مکمل انسولین دارد.

دیابت نوع ۱، که با نام “دیابت کودکان” شناخته می‌شود، هر ساله بیش از ۸۰۰۰۰ کودک در سراسر جهان به این نوع دیابت مبتلا می‌شوند. بیماری دیابت به طور کلی به دو نوع اصلی، یعنی دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ تقسیم می‌شود. در دیابت نوع ۲، بدن افراد مبتلا مقاومتی نسبت به انسولین تولید شده نشان می‌دهد. اما دیابت نوع ۱ در جهان رایج‌تر است. در این نوع دیابت، بدن فرد مبتلا قادر به تولید انسولین نیست. هنوز دلایل دقیق بروز دیابت نوع ۱، آیا ناشی از از بین رفتن سلول‌های لوزالمعده به دلیل حملات سیستم ایمنی بدن است یا به عوامل ژنتیکی مرتبط است، به طور کامل مشخص نیست. با این حال، افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ با عوارض بلندمدت و کوتاهمدت مواجه می‌شوند و نیاز به درمان فوری و اساسی دارند.

برای درک بهتر درباره دیابت نوع ۱ و علائم آن، با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.

دیابت نوع ۱ چیست؟

برای اینکه بدن انسان در طول روز انرژی داشته باشد، نیاز به گلوکز دارد. گلوکز به وسیلهٔ غذا به بدن تأمین می‌شود. اما برای ورود گلوکز به سلول‌های بدن، نیاز به یک هورمون به نام انسولین است. اگر بدن قادر به تولید انسولین نباشد، می‌تواند منجر به بروز یک بیماری مزمن به نام دیابت نوع ۱ شود. در دیابت نوع ۱، لوزالمعده به‌طور کلی قادر به تولید انسولین نیست یا مقدار آن بسیار کم است. این بیماری معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می‌شود، اگرچه ممکن است در بزرگسالان نیز رخ دهد. با وجود تحقیقات فراوان برای درمان دیابت نوع ۱، متأسفانه هنوز توانسته‌ایم یک درمان قطعی برای این بیماری پیدا کنیم. با این حال، راهکارهایی برای کنترل و پیشگیری از آن مطرح شده است.

دیابت نوع یک (دیابت وابسته به انسولین) بیشتر در جوانان و سنین پایین‌تر رخ می‌دهد، اما ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. در افراد مبتلا به این نوع دیابت، بدن به مقدار کافی انسولین تولید نمی‌کند، که علت آن از بین رفتن سلول‌های بتا در پانکراس است. ارثی بودن در این نوع دیابت به مقدار کمتری نسبت به دیابت نوع ۲ تأثیرگذار است. در هر صورت، در صورت تشخیص دیابت نوع یک، باید بلافاصله درمان آغاز شود؛ زیرا عدم درمان به موقع می‌تواند به مشکلات قلبی، فشار خون، نارسایی کلیوی، نابینایی و سایر عوارض جدی دیگر منجر شود که بیمار را تهدید می‌کند.

متأسفانه هنوز هیچ روشی برای پیشگیری قطعی از دیابت نوع ۱ شناخته نشده است. اما پزشکان و محققان در حال انجام تحقیقات گسترده هستند تا بتوانند در آینده از همان ابتدای بیماری یا حتی قبل از آن اقداماتی برای جلوگیری از دیابت نوع ۱ به عمل آورند. در حال حاضر، روش‌هایی مانند کنترل سطح قند خون، رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی سالم می‌توانند تلاش کنند تا این بیماری را در افراد کنترل کنند.

اگرچه دیابت نوع ۱ یک بیماری مزمن است، اما با مدیریت مناسب می‌توان تا مدت طولانی با آن زندگی کرد. کنترل سطح قند خون بسیار مهم است و افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ نیاز به تزریق انسولین دارند. ورزش نیز نقش مهمی در مدیریت بیماری دارد زیرا تأثیر قابل توجهی بر سطح قند خون دارد. بنابراین، لازم است دوز انسولین و مصرف غذا را با فعالیت‌های ورزشی و دیگر فعالیت‌ها تنظیم کنید.

اگر شما یا افرادی در اطرافتان دیابت دارند، مهم است که اطلاعات بیشتری درباره این بیماری کسب کنید تا بتوانید با آگاهی از روش‌های درمان، پیشگیری و تنظیم سبک زندگی خود، بیماری را کنترل کنید. آشنایی با غذاها و تغذیه مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا با رژیم غذایی سالم، از خطرات دیابت نوع ۱ جلوگیری کنید. به عنوان مثال، مصرف موادغذایی با کمترین میزان کربوهیدرات می‌تواند تأثیر مثبتی بر روند دیابت داشته باشد.

برای حفظ سلامتی و پیشگیری از دیابت نوع ۱، می‌توانید موارد زیر را رعایت کنید:

– کنترل فشار خون و کلسترول خود: مراقبت از فشار خون و سطح کلسترول خون خود بسیار مهم است.

– ترک سیگار: اگر سیگار می‌کشید، بهتر است سریعاً آن را ترک کنید.

– انجام معاینات پزشکی: حضور منظم در معاینات پزشکی، دندانپزشکی و مراقبت از بینایی بسیار ضروری است.

– آشنایی با علائم دیابت نوع ۱: می‌توانید در مورد دیابت و علائم آن بیشتر بدانید تا در صورت بروز علائم، به سرعت و به موقع واکنش نشان دهید.

علائم دیابت نوع ۱ را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

– علائم اولیه دیابت نوع ۱ شامل:
1. احساس تشنگی بیشتر از حد معمول
2. بوی بد دهان
3. افزایش تعداد مراجعه به دستشویی
4. کاهش وزن بدون دلیل آشکار
5. افزایش اشتها
6. کاهش انرژی و خواب آلودگی

– علائم ثانویه دیابت نوع ۱ شامل:
1. احساس تشنگی شدید
2. گرسنگی شدید
3. کاهش ناگهانی وزن
4. تغییرات ناگهانی در خلق و خو
5. خستگی و ضعف
6. تاری دید
7. تکرار ادرار
8. ادرار شبانه در کودکان
9. خشکی دهان
10. ناراحتی معده

با رعایت این موارد و در صورت بروز علائم، بهتر می‌توانید به سلامتی خود نظارت کنید و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید.

شب ادراری در کودکان یک موضوعی است که نباید به طور قطعی با علائم دیابت در ارتباط قرار گیرد. اما اگر کودک شروع به داشتن شب ادراری ناگهانی کرده و قبلاً این مشکل را نداشته باشد، ممکن است به عنوان یکی از علائم دیابت نوع ۱ در نظر گرفته شود. همچنین، در موارد نادر، دیابت می‌تواند با از دست دادن هشیاری همراه باشد.

در دیابت نوع ۱، مشکلات پوستی نیز ممکن است به وجود آید. برخی از مشکلات پوستی که در افراد مبتلا به این بیماری دیده می‌شود عبارتند از: عفونت‌های باکتریایی، عفونت‌های قارچی، خارش پوست، خشکی پوست و ضعف در گردش خون.

دخترانی که دچار دیابت نوع ۱ هستند، ممکن است به عفونت‌های قارچی تناسلی مبتلا شوند و کودکان نیز ممکن است با کاندیدیاز (عفونت قارچی شدید) در ناحیه پوشک مواجه شوند. این مشکل می‌تواند به راحتی از طریق پوشک به ران و شکم کودک منتقل شود.

در طولانی مدت، داشتن سطح قند خون بالا در دیابت نوع ۱ ممکن است باعث آسیب به سیستم‌های بدن شود. برخی از مشکلاتی که ممکن است در نتیجه دیابت نوع ۱ بوجود آید، شامل بیماری قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه، مشکلات دیداری و بینایی، بیماری لثه و از دست دادن دندان، و آسیب به عصب‌های دست، پا و سایر اعضای بدن است.

با گذشت زمان، عوارض دیابت می‌توانند به اندام‌های اصلی بدن اثر بگذارند، از جمله قلب، رگ‌های خونی، اعصاب، چشم‌ها و کلیه‌ها. اگر اقدامات لازم برای درمان دیابت انجام نشود، احتمال ابتلا به عوارض مختلف دیابت وجود دارد.

عوارض ابتلا به دیابت عبارتند از:

1. بیماری‌های قلبی و عروقی: دیابت باعث افزایش خطر ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی می شود، مانند درد قفسه سینه، حمله قلبی، سکته مغزی، تنگی شریان‌ها و افزایش فشار خون. بنابراین، ممکن است علایمی مانند تنگی نفس، تپش قلب، سرگیجه، اختلال در تکلم، اختلال در راه رفتن و سردرد شدید و ناگهانی به دلیل دیابت در شما ظاهر شود.

دیابت خطر ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی مانند درد قفسه سینه، حمله قلبی و سرگیجه را افزایش می‌دهد.

همچنین، دیابت می‌تواند به اعصاب دست و پا آسیب برساند. این آسیب به ویژه در اعصاب مربوط به پا مشاهده می‌شود. تجمع گلوکز در سطح قند خون می‌تواند باعث گزگزی، بی‌حسی، سوزش یا درد در انگشتان پا و دست شود. این علائم از انتهای انگشتان شروع می‌شوند و به تدریج به سمت سایر نقاط دست و پا گسترش می‌یابند.

اگر به دیابت نوع یک بی‌توجهی کنید، ممکن است تمامی حس خود در اعصاب پا و دست را از دست بدهید. عدم توجه به علائمی که در پا مانند زخم‌ها و بریدگی‌ها به وجود می‌آیند، در نهایت منجر به نیاز به بریدن این اعضای حیاتی می‌شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود بیماری دیابت را جدی بگیرید. انجام آزمایشات دوره‌ای مانند تست قند خون و کلسترول می‌تواند به پزشک شما در تشخیص زودهنگام بیماری کمک کند.

صدمه به اعصاب دستگاه گوارش نیز از عوارض دیابت نوع یک است. این بیماری می‌تواند بر روی اعصاب دستگاه گوارش تأثیر بگذارد و علائم زیر را ایجاد کند.

– تهوع
– استفراغ
– اسهال
– یبوست

همچنین، دیابت نوع یک می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند. در کلیه‌ها، میلیون‌ها رگ خونی ریز وجود دارد که جلوی ورود مواد زائد به خون انسان را می‌گیرند. اما در دیابت نوع یک، این رگ‌های خونی ریز در کلیه تحت تأثیر قرار می‌گیرند و مواد زائد به خون نفوذ می‌کنند. در موارد شدید، این وضعیت باعث نارسایی کلیه می‌شود. به همین دلیل، برخی افراد ممکن است نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه داشته باشند. در حقیقت، بیماری کلیوی در ۲۰ تا ۳۰ درصد افراد مبتلا به دیابت نوع یک رخ می‌دهد. بنابراین، تشخیص زودهنگام دیابت می‌تواند در پیشگیری از آسیب کلیوی تأثیرگذار باشد و کیفیت زندگی افراد مبتلا را بهبود ببخشد.

عوارض دیابت نوع یک تنها محدود به اعصاب دست و پا نیست. این بیماری می‌تواند بر روی اعصاب دستگاه گوارش نیز تأثیر بگذارد. اگرچه وجود این علائم به طور خاص دیابت را تأیید نمی‌کند، اما در صورت تأثیر دیابت بر روی گوارش، ممکن است شما علائم زیر را تجربه کنید:

– تهوع
– استفراغ
– اسهال
– یبوست

علاوه بر این، دیابت نوع یک می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند. در کلیه‌ها، میلیون‌ها رگ خونی ریز وجود دارد که جلوی ورود مواد زائد به خون انسان را می‌گیرند. اما در دیابت نوع یک، این رگ‌های خونی ریز در کلیه آسیب می‌بینند. به عبارت دیگر، مواد زائد به داخل رگ‌های خون نفوذ می‌کنند و در صورت وجود آسیب شدید، باعث نارسایی کلیه می‌شوند. این به این معنی است که برخی افراد نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه دارند. بیماری‌های کلیوی در ۲۰ تا ۳۰ درصد افراد مبتلا به دیابت نوع یک رخ می‌دهد. از این رو، تشخیص زودهنگام دیابت می‌تواند در جلوگیری از آسیب‌های کلیوی تأثیرگذار باشد و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا را تا حد زیادی ممکن سازد.

از جمله عوارض رایج دیابت در مردان، کاهش شهوت جنسی است. دیابت نوع یک ممکن است باعث اختلال در عملکرد جنسی شود. همچنین، این بیماری ممکن است به همراه تنگی و ناراحتی در ناحیه تناسلی واژن همراه باشد.

علت ابتلا به دیابت نوع ۱ چیست؟
در دیابت نوع یک، سلول‌های ایمنی به هورمون انسولین حمله می‌کنند و آن‌ها را تخریب می‌کنند. در شرایط طبیعی، این سلول‌های ایمنی وظیفه مبارزه با ویروس‌ها و عوامل خارجی خطرناک برای بدن را دارند. حمله اولیه سلول‌های ایمنی به جزایر لانگرهانس اتفاق می‌افتد. جزایر لانگرهانس مجموعه‌ای از سلول‌های واقع در لوزالمعده هستند که هورمون‌های مختلفی تولید می‌کنند. یکی از این هورمون‌ها انسولین است. هنگامی که انسولین هدف حمله قرار می‌گیرد، تولید آن در بدن کاهش می‌یابد و در برخی موارد ممکن است کاملاً قطع شود. این باعث افزایش سطح قند خون می‌شود. در دیابت نوع ۱، انسولینی وجود ندارد که بتواند گلوکز را وارد سلول‌ها منتقل کند، بنابراین قند در خون تجمع می‌یابد. این وضعیت بسیار خطرناک است و باعث بروز دیابت نوع ۱ می‌شود.

مراحل ابتلا به دیابت به این شکل خلاصه می‌شود:

1. حمله سلول‌های ایمنی به جزایر لانگرهانس.
2. کاهش یا ناپدید شدن انسولین.
3. عدم ورود گلوکز به سلول‌ها.
4. تجمع گلوکز در خون.
5. دستور تخلیه ادرار توسط مغز به منظور کاهش سطح گلوکز در خون.
6. تکرار ادرار که باعث خشکی بدن می‌شود.
7. از دست دادن کالری و کاهش وزن.
8. افزایش تشنگی و گرسنگی در فرد مبتلا.

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهند هنوز به‌طور دقیق مشخص نشده‌اند، اما تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل زیر می‌توانند احتمال ابتلا به دیابت را بیشتر کنند.