“روش‌های درمانی برای مدیریت مقاومت به انسولین”
انسولین یک هورمون حیاتی است که کنترل بسیاری از فرایندهای بدن را بر عهده دارد. با افزایش شرایط و سبک زندگی مدرن، بسیاری از افراد به مشکل مقاومت در برابر انسولین مبتلا می‌شوند. اما با اقداماتی از قبیل تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی سالم، می‌توان شرایط انسولین را بهبود بخشید. در صورت بروز […]
انسولین یک هورمون حیاتی است که کنترل بسیاری از فرایندهای بدن را بر عهده دارد. با افزایش شرایط و سبک زندگی مدرن، بسیاری از افراد به مشکل مقاومت در برابر انسولین مبتلا می‌شوند. اما با اقداماتی از قبیل تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی سالم، می‌توان شرایط انسولین را بهبود بخشید. در صورت بروز موارد شدیدتر، درمان دارویی برای مقابله با مقاومت به انسولین توصیه می‌شود.
انسولین یک هورمون بسیار حیاتی است که نقش مهمی در کنترل بسیاری از فرآیندهای بدن دارد. به دلیل شرایط و سبک زندگی امروزی، بسیاری از افراد با بیماری مقاومت به انسولین مواجه می‌شوند. در بسیاری از موارد، تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی سالم می‌تواند بهبودی قابل توجهی در شرایط انسولین ایجاد کند. اما در مواردی که وضعیت بیماری شدیدتر است، کنترل و درمان دارویی برای مقابله با مقاومت به انسولین توصیه می‌شود.
انسولین یک هورمون است که توسط پانکراس ترشح می‌شود و نقش اصلی آن، تنظیم سطح مواد مغذی در خون است. این هورمون به عنوان مدیریت کننده اصلی قند خون شناخته می‌شود، اما تأثیرات آن بر روی متابولیسم چربی و پروتئین نیز تاثیرگذار است.
زمانی که ما غذاهایی که حاوی کربوهیدرات هستند مصرف می‌کنیم، سطح قند خون در خون افزایش می‌یابد. در این هنگام، سلول‌های موجود در لوزالمعده به این تغییر حساسیت پیدا کرده و انسولین را به خون رها می‌کنند. سپس انسولین در سراسر بدن حرکت کرده و به سلول‌ها اعلام می‌کند که قند را از خون بگیرند. این فرآیند باعث کاهش سطح قند خون می‌شود.
اما چه اتفاقی می‌افتد در مقاومت به انسولین؟
سطح بالای قند خون می‌تواند اثرات ضررآوری بر روی بدن داشته باشد که در صورت عدم درمان، ممکن است منجر به مرگ شود. بعضی اوقات سلول‌ها پاسخ صحیح به انسولین را نمی‌دهند و این وضعیت به مقاومت به انسولین معروف است. در این شرایط، پانکراس تلاش می‌کند با ترشح بیشتر انسولین، سطح قند خون را کاهش دهد. این منجر به افزایش سطح انسولین در خون می‌شود که به آن هیپرانسولینمی می‌گویند.
با گذشت زمان، سلول‌ها به طور پیوسته مقاومت بیشتری در برابر انسولین ایجاد می‌کنند و در نتیجه، سطح انسولین و قند خون افزایش می‌یابد. در نهایت، پانکراس ممکن است آسیب ببیند و تولید انسولین کاهش یابد. هنگامی که سطح قند خون به میزان خاصی بالاتر از حد معمول می‌رود، ممکن است بیماری دیابت نوع ۲ تشخیص داده شود. مقاومت به انسولین عامل اصلی این بیماری شایع است و تقریباً ۹ درصد از جمعیت جهان از آن رنج می‌برند.
حساسیت به انسولین به معنای پاسخ صحیح سلول‌ها به این هورمون است. در واقع، اگر بدن شما به انسولین حساس باشد، سلول‌ها به درستی به آن پاسخ می‌دهند و قند خون را به خوبی کنترل می‌کنند. این یعنی مقاومت به انسولین در شما کم است.
به طرف مقابل، اگر مقاومت به انسولین داشته باشید، به این معناست که سلول‌ها به درستی به انسولین پاسخ نمی‌دهند و نقش آن در کنترل قند خون کاهش می‌یابد. در این حالت، حساسیت به انسولین پایین است.
باید توجه داشت که مقاومت به انسولین برای سلامتی مضر است، زیرا باعث افزایش سطح قند خون و مشکلات مرتبط با آن می‌شود. از سوی دیگر، حساسیت به انسولین مفید است، زیرا به بدن کمک می‌کند قند خون را در محدوده طبیعی نگه دارد و مشکلاتی نظیر دیابت را کاهش می‌دهد.
عوامل مختلفی می‌توانند به مقاومت به انسولین منجر شوند. یکی از عوامل اصلی، افزایش میزان چربی در خون است. تحقیقات نشان می‌دهند که سطح بالای اسیدهای چرب آزاد در خون می‌تواند باعث شود سلول‌ها به درستی به انسولین پاسخ ندهند. افزایش اسیدهای چرب آزاد از طریق مصرف بیش از حد کالری چربی و داشتن چربی اضافی در بدن رخ می‌دهد. به طور کلی، پرخوری، افزایش وزن و چاقی به شدت با مقاومت به انسولین در ارتباط هستند.
چربی شکمی، که در اطراف اعضای داخلی بدن جمع می‌شود، می‌تواند باعث آزاد شدن بیشتر اسیدهای چرب آزاد در خون و همچنین هورمون‌های التهابی که مقاومت به انسولین را تحریک می‌کنند، شود. این موضوع بیشتر در افراد دارای اضافه وزن رخ می‌دهد، اما افراد با وزن طبیعی یا کم نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. برخی از دیگر عوامل محتمل مقاومت به انسولین عبارتند از:
– فروکتوز: مصرف زیاد فروکتوز با مقاومت به انسولین در موش و انسان ارتباط دارد.
– التهاب: افزایش استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن ممکن است منجر به این وضعیت شود.
– عدم فعالیت: فعالیت بدنی حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهد، در حالی که عدم فعالیت باعث مقاومت به انسولین می‌شود.
– میکروبیوتای روده: شواهد نشان می‌دهد که اختلال در ترکیب باکتریایی روده می‌تواند منجر به التهاب شود که مقاومت به انسولین و سایر مشکلات متابولیکی را تشدید می‌کند.
افرادی که از عوامل خطری مانند ژنتیک یا سبک زندگی متأثر هستند، احتمال بیشتری برای مقاومت به انسولین، پیش دیابت و دیابت دارند. این عوامل خطر عبارتند از:
۱. اضافه وزن یا چاقی
۲. سن ۴۵ سال یا بیشتر
۳. داشتن والدین، برادر یا خواهر مبتلا به دیابت
۴. قومیت‌های خاص مانند آفریقایی‌ها، آلاسکایی‌ها، هندی‌های آمریکایی، آسیایی‌ها، اسپانیایی‌ها، لاتین‌ها، هاوایی‌ها و جزایر اقیانوس آرام
۵. عدم فعالیت بدنی
۶. مشکلات سلامتی مانند فشار خون بالا و سطح غیر طبیعی کلسترول
۷. سابقه دیابت بارداری
۸. سابقه بیماری قلبی یا سکته مغزی
۹. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
۱۰. سندرم متابولیک، که شامل ترکیبی از فشار خون بالا، سطح کلسترول غیر طبیعی و اندازه بزرگ کمر است.
علاوه بر این، عوامل دیگری نیز ممکن است در مقاومت به انسولین نقش داشته باشند، از جمله:
– مصرف برخی داروها مانند گلوکوکورتیکوئیدها، برخی داروهای ضد افسردگی و برخی داروهای مورد استفاده برای درمان اچ‌آی‌وی (HIV)
– اختلالات هورمونی مانند سندرم کوشینگ و آکرومگالی
– مشکلات خواب، به ویژه آپنه خواب
اگرچه نمی‌توانید عوامل خطری مانند سابقه خانوادگی، سن یا قومیت را تغییر دهید، اما می‌توانید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. این شامل تغییرات در تغذیه، فعالیت بدنی و کاهش وزن است. این تغییرات می‌توانند احتمال ابتلا به مقاومت به انسولین، پیش دیابت و دیابت را کاهش دهند.
عواملی که می‌توانند منجر به مقاومت به انسولین و دیابت شوند عبارتند از:
1. اضافه وزن: چاقی و داشتن چربی بیش از حد در ناحیه شکم و اطراف اندام‌های داخلی (چربی احشایی) به عنوان عامل اصلی مقاومت به انسولین شناخته می‌شود. اندازه دور کمر بیش از ۴۰ اینچ برای مردان و ۳۵ اینچ برای زنان با مقاومت به انسولین مرتبط است. حتی اگر شاخص توده بدن (BMI) در محدوده طبیعی باشد، این مسئله ممکن است رخ دهد. برخی تحقیقات نشان داده است که حتی در آمریکایی‌های آسیایی، خطر مقاومت به انسولین وجود دارد، حتی در صورتی که BMI آنها بالا نباشد.
2. تولید هورمون‌ها و التهاب: چربی شکم منجر به تولید هورمون‌ها و مواد دیگری می‌شود که ممکن است در ایجاد التهاب مزمن در بدن نقش داشته باشند. این التهاب ممکن است در مقاومت به انسولین، دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی عروقی نقش داشته باشد. همچنین، اضافه وزن ممکن است منجر به مقاومت به انسولین شود که در نتیجه بیماری کبد چرب نیز رخ می‌دهد.
با توجه به این نکات، می‌توان گفت که اضافه وزن و کمبود فعالیت بدنی به عنوان دو عامل اصلی مقاومت به انسولین و دیابت مشخص شده‌اند.
عواملی که می‌توانند مقاومت به انسولین و دیابت را ایجاد کنند، عبارتند از:
1. اضافه وزن: چاقی و داشتن چربی بیش از حد در ناحیه شکم و اطراف اندام‌های داخلی (چربی احشایی) به عنوان عامل اصلی مقاومت به انسولین شناخته می‌شود.
2. عدم تحرک بدنی: عدم تحرک کافی نیز با مقاومت به انسولین و پیش دیابت مرتبط است. فعالیت بدنی منظم می‌تواند بهبود حساسیت به انسولین را تسهیل کند و تغییراتی در بدن ایجاد کند که باعث حفظ بهتر سطح گلوکز بدن می‌شود.
برای کاهش مقاومت به انسولین، می‌توانید از راه‌های زیر استفاده کنید:
1. ورزش: فعالیت بدنی منظم می‌تواند روشی ساده برای بهبود حساسیت به انسولین باشد. این تغییرات تقریباً به طور فوری رخ می‌دهند. تلاش کنید چربی‌های شکم خود را کاهش دهید و به منظور انجام این کار، هدف قرار دهید تا چربی‌هایی که در اطراف اندام‌های داخلی شما جمع می‌شوند، کاهش یابند.
همچنین، مهم است به منظور کنترل مقاومت به انسولین و دیابت، رژیم غذایی سالم و متعادل را رعایت کنید و از مصرف مواد غذایی پرقند و پروسه شده کاسته و به جای آن، بر انتخاب مواد غذایی سالم و خوشمزه تمرکز کنید. همچنین، مشاوره با پزشک و متخصص تغذیه می‌تواند به شما کمک کند تا برنامه‌های مناسبی برای کنترل مقاومت به انسولین و دیابت داشته باشید.
این راه‌ها می‌توانند به کاهش مقاومت به انسولین کمک کنند:
۱- ترک سیگار: استعمال دخانیات می‌تواند منجر به مقاومت به انسولین شود، بنابراین ترک آن می‌تواند مفید باشد.
۲- رژیم غذایی مناسب: کاهش مصرف قند و شیرینی‌های شکردار به علاوه انتخاب غذاهای کامل و فرآوری نشده می‌تواند کمک کند. همچنین، اضافه کردن آجیل و ماهی‌های چرب به رژیم غذایی می‌تواند مفید باشد.
۳- مکمل‌های مفید: مصرف اسیدهای چرب امگا و مکمل بربرین (موجود در زرشک) ممکن است مقاومت به انسولین را کاهش دهد. همچنین، مکمل‌های منیزیم نیز می‌توانند مفید باشند.
۴- استراحت و خواب کافی: خواب کافی و بهبود کیفیت آن می‌تواند به کاهش مقاومت به انسولین کمک کند. همچنین، کاهش استرس و تمرین‌های مدیتیشن نیز می‌توانند مفید باشند.
۵- اهدای خون: اهدای خون می‌تواند به کاهش مقاومت به انسولین کمک کند، زیرا مقادیر بالای آهن در خون ممکن است با مقاومت به انسولین مرتبط باشد. بنابراین، اهدای خون برای مردان و زنان یائسه می‌تواند مفید باشد.
روش‌هایی برای درمان مقاومت به انسولین عبارتند از:
۱- حذف وعده‌های غذایی: به جای اینکه وعده‌های غذایی را حذف کنید، توصیه می‌شود رژیم غذایی خود را به طور کلی تغییر دهید. تمرکز بر روی انتخاب غذاهای کم قند، کم چربی و پرمواد مغذی می‌تواند مفید باشد.
۲- مصرف سبزیجات: سبزیجاتی مانند اسفناج با برگ‌های سبز تیره باید در رژیم غذایی شما حضور داشته باشند. آنها دارای کربوهیدرات کم و مواد مغذی غنی هستند و می‌توانید به مقدار دلخواه از آنها استفاده کنید. سعی کنید سبزیجات تازه را مصرف کنید و در صورت استفاده از سبزیجات منجمد یا کنسروی، اطمینان حاصل کنید که هیچ چربی، نمک یا شکری به آنها اضافه نشده است.
۳- مصرف میوه‌ها: میوه‌ها دارای ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند و گزینه عالی دیگری برای شما هستند. به جای خوردن شیرینی‌ها، می‌توانید میوه‌ها را به عنوان جایگزین استفاده کنید. برای مثال، می‌توانید از ترکیب توت و ماست یک دسر سالم تهیه کنید. تا حد امکان، از میوه‌های تازه استفاده کنید و از نوع‌های کنسروی یا یخ زده کمتر استفاده کنید. همچنین به خاطر داشته باشید که میوه‌ها نیز حاوی کربوهیدرات هستند و باید به مقدار معقول مصرف شوند.
۴- مصرف سبزیجات با فیبر بالا: مصرف سبزیجاتی که دارای مقدار زیادی فیبر هستند، به تعادل قند خون کمک می‌کند. برخی از سبزیجات با فیبر بالا شامل بادام، لوبیا سیاه، کلم بروکلی، عدس و بلغور جو هستند.
روش‌هایی برای درمان مقاومت به انسولین و کاهش مصرف کربوهیدرات شامل موارد زیر است:
۵- محدود کردن کربوهیدرات: به جای مصرف غذاهای فرآوری شده و غنی کربوهیدرات ساده مانند نان سفید و ماکارونی، می‌توانید به دنبال منابع سالم کربوهیدرات باشید. میوه‌ها، سبزیجات، غلات سبوس‌دار، لوبیا و لبنیات کم چربی منابع مناسبی از کربوهیدرات هستند. همچنین، استفاده از غلات کامل که به آرد تبدیل نشده‌اند نیز توصیه می‌شود. به عنوان مثال، می‌توانید برای صبحانه جو دو سر را به جای نان استفاده کنید.
۶- انتخاب پروتئین بدون چربی: مصرف پروتئین به میزان کافی برای بدن شما ضروری است، اما بهتر است پروتئینی انتخاب کنید که دارای چربی کمتری باشد. مصرف گوشت قرمز و گوشت بره را محدود کنید و به جای آنها از گوشت مرغ یا بوقلمون بدون پوست، ماهی مانند ماهی تن و گیاه ساردین، پنیر سفید کم چرب و پروتئین‌های گیاهی مانند لوبیا، عدس و کره مغزها استفاده کنید.
۷- شناخت چربی‌های سالم: جایگزین کردن چربی‌های اشباع و ترانس با روغن‌های سالم می‌تواند به کاهش مقاومت به انسولین کمک کند. به جای مصرف گوشت و لبنیات پرچرب، از روغن‌های سالم مانند روغن زیتون، آفتابگردان و کنجد استفاده کنید.
۸- مصرف لبنیات کم چرب: با مصرف شیر کم چرب و ماست ساده و بدون چربی، علاوه بر دریافت کلسیم و پروتئین، میزان کالری مصرفی خود را کاهش می‌دهید. همچنین، مطالعات نشان داده‌اند که مصرف لبنیات کم چرب می‌تواند مقاومت به انسولین را کاهش دهد. اگر به مصرف لبنیات با چربی کامل عادت دارید، می‌توانید به تدریج میزان چربی را کاهش دهید.
درمان دارویی مقاومت به انسولین می‌تواند با استفاده از دو نوع دارو انجام شود. این داروها به سلول‌های شما کمک می‌کنند تا به انسولین حساس شوند. دو نوع داروی معمول در این زمینه عبارتند از بیگوانیدها و تیازولیدیندیون‌ها (TZD).
یکی از داروهای درمان مقاومت به انسولین متفورمین است. متفورمین که به عنوان یک داروی اولین خط در نظر گرفته می‌شود، قند خون (گلوکز) را کاهش می‌دهد و به بهبود عملکرد انسولین کمک می‌کند. این به این معنی است که باعث می‌شود قند بیشتری از خون شما حذف شده و به سلول‌های بدن وارد شود. همچنین، متفورمین تولید گلوکز در کبد را کاهش می‌دهد، بنابراین کمترین میزان قند در جریان خون شما وجود خواهد داشت.
متفورمین به سه شکل در دسترس است: قرص‌های فوری آزاد شونده، قرص‌های طولانی مدت آزادشونده و مایع. قرص فوری آزاد شونده یا مایع روزانه دو بار، همراه با صبحانه و شام مصرف می‌شوند. قرص‌های طولانی مدت آزادشونده روزانه یک بار مصرف می‌شوند. دوز مصرفی این سه نوع دارو بستگی به وضعیت بدن شما دارد. بهتر است با یک دوز کم شروع کرده و در صورت نیاز به آرامی میزان دارو را افزایش دهید.
درمان دارویی مقاومت به انسولین شامل استفاده از تیازولیدیندیون (TZD) می‌شود. این کلاس دارویی شامل دو دارو، یعنی پیوگلیتازون و روزیگلیتازون است. این داروها به سلول‌های شما کمک می‌کنند تا بهتر از انسولین استفاده شود و میزان گلوکز تولید شده در کبد را کاهش می‌دهند. با این حال، اگر سابقه نارسایی احتقانی قلب دارید، باید از استفاده از این داروها خودداری کنید زیرا ممکن است وضعیت قلب شما را بدتر کنند. پزشکان معمولاً قبل از تجویز داروهای TZD، ابتدا متفورمین را در نظر می‌گیرند.
ما همه شنیده‌ایم که پیشگیری بهتر از درمان است. برای جلوگیری از ابتلا به مقاومت به انسولین، مهم است که یک رژیم غذایی سالم را رعایت کنید و از مصرف تنقلات و غذاهای ناسالم خودداری کنید. رعایت یک برنامه غذایی مناسب و تغذیه صحیح یکی از بهترین راه‌های درمان مقاومت به انسولین است. همچنین، درمان دارویی مقاومت به انسولین به همراه رعایت رژیم غذایی مناسب می‌تواند نتایج بسیار خوبی را به همراه داشته باشد.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید