“عدم تحمل لاکتوز: علت و عوارض آن چیست؟”

میلیون‌ها انسان در سراسر جهان قادر به هضم قند لاکتوز موجود در شیر و محصولات لبنی نیستند. اگر شما نیز از این افراد هستید و با عدم تحمل لاکتوز روبرو هستید، مطالعه این مقاله برای شما توصیه می‌شود. این وضعیت اصولاً آسیب‌زایی ندارد، اما…

انواع عدم تحمل لاکتوز به ۴ گروه تقسیم می‌شود:

۱- اولیه:
نوع اولیه، که شایع‌ترین نوع این بیماری است، به دلیل کاهش تولید آنزیم لاکتاز در اثر افزایش سن ایجاد می‌شود. به این ترتیب، با گذشت زمان، بدن شما قادر به هضم لاکتوز نخواهد بود.

این نوع عدم تحمل لاکتوز ممکن است تا حدی وابسته به ژنتیک باشد، زیرا در برخی کشورها و نژادها شایع‌تر است. تحقیقات نشان می‌دهد که کمتر از ۱۰ درصد از مردم اروپای شمالی، حدود ۵۰ درصد از مردم لاتین و خاورمیانه، و ۸۰ تا ۹۹ درصد از مردم آفریقا و آسیا از این بیماری رنج می‌برند.

۲- ثانویه:
این نوع عدم تحمل لاکتوز به دلیل بروز یک بیماری دیگر که روده کوچک (جایی که لاکتاز تولید می‌شود) را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر، وجود یک بیماری که باعث التهاب در دیواره روده شما شود، می‌تواند منجر به کاهش موقت تولید لاکتاز شود. برخی از علل احتمالی عدم تحمل لاکتوز ثانویه شامل بیماری کرون، بیماری سلیاک، شیمی درمانی، کولیت اولسراتیو و افزایش سن می‌شوند.

۳- مزمن:
این نوع عدم تحمل لاکتوز نتیجه‌ی عملکرد نامناسب روده کوچک است و معمولاً در اثر بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های التهابی روده (مانند آیبد، کولیت التهابی، بیماری کرون)، شستشوی معده و آپاندیسیت ایجاد می‌شود.

۴- تحمل اساسی:
این نوع عدم تحمل لاکتوز نادر است و به دلیل نقص آنزیم لاکتاز ایجاد می‌شود. این نقص آنزیمی از زمان تولد وجود دارد و معمولاً در کودکان شیرخوار رخ می‌دهد.

مجاز برای افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز عبارتند از:

– شیر غیرلاکتوز: شیرهایی که بدون لاکتوز تولید می‌شوند، مانند شیر سویا، شیر بادام و شیر برنج.
– محصولات لبنی بدون لاکتوز: محصولاتی که لاکتوز آن‌ها تخلیه شده است، مانند شیر بدون لاکتوز، کره بدون لاکتوز و پنیر بدون لاکتوز.
– غذاهای دیگر: مواد غذاییی مانند ماست بدون لاکتوز، دسرها بدون لاکتوز، ماهی، گوشت، سبزیجات، میوه و غلات بدون لاکتوز.

همچنین، ممکن است برخی افراد با عدم تحمل لاکتوز بتوانند مقدار کمی لاکتوز را تحمل کنند. در این صورت، محصولات لبنی با مقدار کمتر لاکتوز مثل کره شیر و پنیر سفید می‌توانند در رژیم غذایی آنها جای داشته باشند.

در هر صورت، با مشاوره پزشک یا تغذیه‌شناس خود، می‌توانید رژیم غذایی مناسب برای عدم تحمل لاکتوز خود را تعیین کنید. آنها می‌توانند به شما راهنمایی‌های لازم را درباره انتخاب مواد غذایی مناسب بدهند.

می‌توانید این مواد غذایی را در رژیم غذایی خود جای دهید:

– میوه‌ها: سیب، پرتقال، توت، هلو، آلو، انگور، آناناس، انبه
– سبزیجات: پیاز، سیر، کلم بروکلی، کلم پیچ، اسفناج، روکولا، سبزی کولارد، کدو سبز، هویج
– گوشت: گوشت گاو، بره، خوک، گوساله
– طیور: مرغ، بوقلمون، غاز، اردک
– غذاهای دریایی: ماهی تن، ماهی خال مخالی، ماهی قزل‌آلا، آنچوی، خرچنگ، ساردین، صدف
– تخم‌مرغ: زرده و سفیده تخم‌مرغ
– محصولات سویا: توفو، تمپه، ناتو، میسو
– حبوبات: لوبیا‌سیاه، لوبیا‌چشم بلبلی، عدس، لوبیا‌چیتی، نخود
– غلات کامل: جو، گندم سیاه، کینوا، گندم، فارو
– آجیل: بادام، گردو، پسته، بادام هندی، آجیل برزیلی، فندق
– دانه‌ها: دانه چیا، دانه کتان، تخمه آفتابگردان، تخم کدو
– جایگزین‌های شیر: شیر بدون لاکتوز، شیر برنج، شیر بادام، شیر جو دوسر، شیر نارگیل، شیر بادام هندی، شیر شاهدانه
– ماست‌های بدون لاکتوز: ماست نارگیل، ماست شیر بادام، ماست سویا، ماست بادام هندی
– چربی‌های سالم: آووکادو، روغن زیتون، روغن کنجد، روغن نارگیل
– گیاهان و ادویه‌جات: زردچوبه، پونه کوهی، رزماری، ریحان، شوید، نعناع
– نوشیدنی‌ها: آب، چای، قهوه دم‌کرده، آب نارگیل، آب میوه

به‌خاطر داشته باشید که برخی محصولات بدون لاکتوز ممکن است شامل پروتئین‌های شیر مانند کازئین یا آب پنیر باشند، بنابراین اگر حساسیتی نسبت به لبنیات دارید، باید از مصرف آنها پرهیز کنید.

رژیم غذایی بدون لاکتوز می‌تواند به افرادی که از عدم تحمل لاکتوز رنج می‌برند، کمک کند. در این رژیم، باید از محصولات لبنی که حاوی لاکتوز هستند، خودداری کرد. بعضی از محصولات لبنی کمی لاکتوز دارند و می‌توانند برای برخی از افراد قابل تحمل باشند. به عنوان مثال، کره کمی لاکتوز دارد و احتمالاً علائم را برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، به حداقل می‌رساند. همچنین، برخی از محصولات لبنی دیگری همچون کفیر، اسکایر، پنیرهای کهنه و خامه غلیظ، حاوی کمی لاکتوز هستند. اما اگر شما به شیر حساسیت دارید یا به دلایل دیگر لاکتوز را اجتناب می‌کنید، بهتر است این محصولات را از رژیم غذایی خود حذف کنید.

رژیم غذایی بدون لاکتوز می‌تواند به افرادی که نمی‌توانند لاکتوز را هضم کنند، کمک کند. در این رژیم باید از محصولات لبنی که حاوی لاکتوز هستند، خودداری کرد. برخی از محصولات لبنی کمی لاکتوز دارند و می‌توانند برای برخی از افراد قابل تحمل باشند. به عنوان مثال، کره کمی لاکتوز دارد و احتمالاً علائم را برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، کاهش می‌دهد. همچنین، برخی از محصولات لبنی مانند کفیر، اسکایر، پنیرهای کهنه و خامه غلیظ، حاوی کمی لاکتوز هستند. اما اگر شما به شیر حساسیت دارید یا به دلایل دیگر لاکتوز را اجتناب می‌کنید، بهتر است این محصولات را از رژیم غذایی خود حذف کنید. همچنین، باید محصولات غذایی آماده را نیز مورد بررسی قرار دهید زیرا بسیاری از آن‌ها نیز حاوی لاکتوز هستند. علائم عدم تحمل لاکتوز شامل تهوع، گرفتگی عضلات، نفخ و اسهال می‌شوند و معمولاً ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت پس از مصرف محصولات لبنی رخ می‌دهند. شدت علائم به میزان لاکتوزی که فرد می‌تواند تحمل کند، متفاوت است. برخی از افراد می‌توانند به مقادیر بسیار کمی لاکتوز حساس باشند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند مقادیر بیشتری را بخورند بدون اینکه علائم را تجربه کنند.

علائم عدم تحمل لاکتوز بستگی به میزان لاکتوزی دارد که فرد می‌تواند تحمل کند. لاکتوز در تمام محصولات لبنی و غذاهای حاوی لبنی وجود دارد. برخی از محصولات لبنی مانند شیر، پنیر، ماست، خامه و کره حاوی لاکتوز هستند. برخی از غذاها ممکن است حاوی لاکتوز باشند، مانند غذاهایی که با سس خامه‌ای درست می‌شوند، بیسکویت، شکلات، نان، کیک، غلات صبحانه، سوپ‌ها و سس‌های فوری، گوشت‌های فراوری‌شده، غذاهای آماده و دسر.

بعضی از غذاها دارای مقدار کمی لاکتوز هستند، مثل سس پاستا. برای شناسایی این مشکل، پزشک با شما درباره سابقه خانوادگی و وضعیت سلامتی صحبت خواهد کرد و سپس شما را معاینه می‌کند. ممکن است پزشک از شما بخواهد که برای مدتی از شیر و فرآورده‌های لبنی خودداری کنید تا ببینید آیا علائم شما بهبود می‌یابد یا خیر. آزمایش‌هایی نیز می‌توانند به پزشک کمک کنند تا عدم تحمل لاکتوز را تشخیص دهد، مانند آزمایش تحمل لاکتوز که نحوه جذب لاکتوز توسط گوارش را بررسی می‌کند. همچنین تست تنفس هیدروژن و تست اسیدیته مدفوع نیز ممکن است انجام شود تا عدم تحمل لاکتوز را تشخیص دهند.

عدم تحمل لاکتوز می‌تواند عوارض بلند مدتی داشته باشد. شیر و محصولات لبنی حاوی مواد مغذی مهمی مانند کلسیم، پروتئین و ویتامین‌ها هستند. همچنین، لاکتوز به بدن کمک می‌کند تا مواد معدنی دیگری مانند منیزیم و روی را جذب کند که برای رشد استخوان‌های قوی و سالم ضروری هستند.

اگر عدم تحمل لاکتوز دارید، دریافت مناسب ویتامین‌ها و مواد معدنی ممکن است برایتان دشوار باشد. این می‌تواند منجر به کاهش وزن ناسالم شما شود و شما را در معرض خطر استئوپنی، پوکی استخوان و سوء تغذیه قرار دهد. برای پیشگیری از این عوارض، می‌توانید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید و رژیم غذایی مناسبی برای وضعیت خود تعیین کنید. آنها ممکن است به شما در مورد نیاز به مکمل‌های غذایی هم راهنمایی کنند.

خوشبختانه برای بیشتر غذاهایی که لاکتوز دارند، می‌توان جایگزین‌های بدون لاکتوز پیدا کرد. برخی از محصولات لبنی به صورت بدون لاکتوز تولید می‌شوند با حذف لاکتوز که به گلوکز و گالاکتوز تجزیه می‌شود.

این قندهای ساده به طور طبیعی شیرین‌تر از لاکتوز هستند و به محصولات بدون لاکتوز طعم شیرین‌تر و بهتری می‌دهند. بیشتر محصولات لبنی بدون لاکتوز به‌طور برجسته برچسب “بدون لاکتوز” دارند. همچنین، محصولات لبنی گیاهی مانند شیر بادام، ماست نارگیل، بستنی سویا و پنیر بادام هندی به طور طبیعی بدون لاکتوز هستند.

اگر عدم تحمل لاکتوز دارید، ممکن است علائمی مانند درد شکم و اسهال پس از مصرف محصولات لبنی که لاکتوز دارند، بروز کند. بسیاری از افراد با این مشکل روبرو هستند و خوشبختانه راه‌های زیادی برای تنظیم رژیم غذایی خود برای محدود کردن مصرف لاکتوز وجود دارد. بهترین راه برای مقابله با این مشکل مراجعه به یک متخصص تغذیه است که برای شما یک رژیم غذایی مناسب تهیه کند که هم مصرف لاکتوز را محدود کند و هم مواد مغذی مورد نیاز بدنتان را به اندازه کافی تامین کند.

منبع: ++++++