“علائم کمبود آهن و راه‌های درمان آن”
اگر قبلاً با انرژی و شاداب بودید و اخیراً احساس خستگی و ناتوانی می‌کنید، احتمالاً دچار کمبود آهن شده‌اید. فقر آهن یکی از کمبودهای شایع است، و بیشتر خانم‌ها نسبت به آقایان در خطر این کمبود قرار دارند، که علت آن می‌تواند عادت ماهیانه باشد. یکی از علائم اصلی کمبود آهن، اگر قبلاً با انرژی […]
اگر قبلاً با انرژی و شاداب بودید و اخیراً احساس خستگی و ناتوانی می‌کنید، احتمالاً دچار کمبود آهن شده‌اید. فقر آهن یکی از کمبودهای شایع است، و بیشتر خانم‌ها نسبت به آقایان در خطر این کمبود قرار دارند، که علت آن می‌تواند عادت ماهیانه باشد. یکی از علائم اصلی کمبود آهن،
اگر قبلاً با انرژی و شاداب بودید و اخیراً احساس خستگی و ناتوانی می‌کنید، ممکن است دچار کمبود آهن شده باشید. فقر آهن یکی از کمبودهای شایع است، و بیشتر خانم‌ها نسبت به آقایان در خطر این کمبود قرار دارند، که علت آن می‌تواند عادت ماهیانه باشد.
یکی از علائم اصلی کمبود آهن، خستگی و نفس نفس افتادن است. وقتی بدن به اندازه کافی آهن در اختیار نداشته باشد تا هموگلوبین تولید کند، تعداد سلول‌های قرمز خون کاهش می‌یابد و بافت‌ها به سختی اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند که منجر به این علائم می‌شود.
برخی از علائم دیگر کمبود آهن عبارتند از:
– تنگی نفس
– کاهش تمرکز و حافظه ضعیف
– عملکرد نامناسب در محل کار یا مدرسه
– افت عملکرد جسمانی در حین ورزش
– احتمال بیشتر ابتلا به عفونت‌ها
– مشکلات رفتاری در کودکان
– کاهش میل جنسی
برای درمان کمبود آهن، می‌توانید به منابع غذایی غنی از آهن روی کنید. مصرف مواد غذایی مانند گوشت قرمز، ماهی، مرغ، لوبیا، نخود، اسفناج، غنچه، آجیل و غلات غنی از آهن می‌تواند بهبود وضعیت آهن در بدن شما را تسهیل کند.
در صورت بروز علائم کمبود آهن و نگرانی، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا با بررسی و آزمایشات مناسب، تشخیص و درمان مناسب را دریافت کنید.
ممکن است علائمی که ذکر کردید ناشی از شرایط پزشکی و بیماری‌های دیگر هم باشند. به علاوه، علاقه به خوردن خاک و ناخن قاشقی نیز می‌توانند علائم دیگری از کمبود آهن باشند.
با توجه به اینکه مشکل خاک خوردن به عادت خاصی است و برخی از افراد این عادت را دارند، این موضوع به نام “پیکا” شناخته می‌شود. علت دقیق این عادت هنوز مشخص نیست، اما افراد مبتلا به کمبود شدید آهن ممکن است به خاک و موارد غیرغذایی دیگر علاقه نشان دهند. در صورتی که به این مشکل مبتلا هستید، مصرف مکمل‌های آهن ممکن است بهبودی را به دنبال داشته باشد.
ناخن‌ها می‌توانند نشانه‌هایی از وضعیت سلامتی باشند، و ناخن‌های قاشقی نیز یکی از این نشانه‌هاست که ممکن است به کمبود آهن اشاره کند. در این حالت، ناخن‌ها به شکلی که شبیه قاشق هستند، به درون فرو می‌روند. البته، علات ناخن قاشقی ممکن است به دلایل دیگری مانند تروما یا تماس با مواد شیمیایی نیز رخ دهد. بنابراین، در صورت مشاهده این مشکل، بهتر است ابتدا آزمایشات مناسب را انجام دهید.
در هر صورت، برای تشخیص دقیق و درمان کمبود آهن، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام آزمایشات و ارزیابی وضعیت شما، تشخیص صحیح را بررسی کرده و درمان مناسب را تجویز خواهد کرد.
ناخن‌هایی که شکل قاشقی دارند، ممکن است نشانه‌ای از وجود مشکل مرتبط با کمبود آهن باشند.
زمانی که لب‌ها ترک می‌خورند
بسیاری از افراد به دلیل زمستان‌های سخت، اتاق‌های خشک یا عادت زبان زدن به لب، با درد و ترک لب آشنا هستند. اما حدود یک سوم افرادی که کمبود آهن دارند، تجربه‌ای به نام “ترک گوشه لب” را می‌کنند.
این ترک‌ها باعث می‌شوند انجام کارهایی مانند خوردن، لبخند زدن و حتی صحبت کردن دشوار و دردناک باشد. تحقیقات نشان داده است که ۳۵ درصد افرادی که با ترک گوشه لب مواجه هستند، کمبود آهن دارند. اگر دلیل ترک لب شما کمبود آهن است، صبر کردن برای بهبود ترک‌ها کافی نیست و باید به دنبال دلیل مخفی کمبود آهن خود باشید تا از بازگشت ترک‌ها جلوگیری کنید.
زبان متورم
یکی از دلایل نامعلوم کمبود آهن، التهاب زبان آتروفیک است که با نام “زبان متورم” نیز شناخته می‌شود. در این مشکل، زبان به اندازه‌ای متورم می‌شود که دانه‌های روی سطح زبان صاف می‌شوند و زبان نرم می‌شود. این تورم ممکن است باعث مشکل در جویدن، بلعیدن و صحبت کردن شود.
میل به خوردن یخ
میل به خوردن یخ نوع خاصی از پیکا است که به آن “پاگوفاگیا” می‌گویند. میل به خوردن یخ دلیل رایجی برای کمبود آهن نیست. اگرچه دلیل این میل به خوردن یخ مشخص نیست، برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که جویدن یخ ممکن است هوشیاری را در افرادی که کمبود آهن دارند، افزایش دهد و یا زبان آنان را که متورم شده است، آرام کند. با این حال، اگر شما گاهی اوقات دوست دارید یخ باقی مانده در لیوانتان را بخورید، نگران نباشید. افرادی که مشکل پاگوفاگیا دارند، بدون کاهش میل به خوردن یخ، روزانه چندین لیوان یخ می‌خورند.
سوزش پاها
ااگر شما کمبود آهن دارید، ممکن است گاهی احساس کنید که وقتی روی صندلی بنشینید، راحتی ندارید. ممکن است حس سوزش، سوزن سوزن شدن یا حس خزیدن یک حشره درون پا را تجربه کنید. هرچند پزشکان هنوز دلیل دقیق این اتفاق را مشخص نکرده‌اند، اما تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که کمبود آهن ممکن است عاملی در آن باشد.
تحقیقاتی نشان داده است که کمبود آهن ممکن است علتی برای سوزن سوزن شدن پاها باشد. اگر شما نمی‌دانید که آیا مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن هستید یا اگر مشکل را شناسایی کرده‌اید اما اقدامات درمانی را انجام نمی‌دهید، ممکن است با عوارض زیر مواجه شوید:
۱. افسردگی
۲. خطر بیشتر ابتلا به عفونت؛ زیرا سیستم ایمنی بدن شما ممکن است به درستی کار نکند.
۳. مشکلات بارداری: در موارد شدید فقر آهن، ممکن است کودک شما نارس یا با وزن کمی متولد شود. برای جلوگیری از این اتفاق، بیشتر زنان باردار مکمل‌های آهن را به عنوان بخشی از مراقبت‌های دوران بارداری مصرف می‌کنند.
۴. مشکلات قلبی: در صورت کمبود گلبول‌های قرمز، قلب شما برای دریافت مواد مغذی کافی به بخش‌های دیگر بدن باید قوی‌تر پمپاژ کند. این موضوع می‌تواند فشار بیشتری بر قلب بیندازد و باعث شود که نارسایی قلبی، ضربان نامنظم، بزرگ شدن قلب یا سوفل قلبی (ایجاد صداهای غیرمعمول در قلب) رخ دهد.
۵. تاخیر در رشد کودکان، که شامل مشکلات شناختی و حرکتی و نیز تاخیر در رشد و نمو می‌شود.
بیشتر موارد کم‌خونی فقر آهن به‌صورت خفیف هستند و به عارضه‌ای منجر نمی‌شوند. با درمان مناسب، شما با هیچکدام از عوارض ذکر شده مواجه نخواهید شد.
برای جلوگیری از کمبود آهن، باید رژیم غذایی مناسب و غنی از آهن را رعایت کنید. غذاهای زیر غنی از آهن هستند:
۱. گوشت قرمز و مرغ
۲. غذاهای دریایی
۳. لوبیا
۴. سبزیجات با برگ‌های سبز تیره مانند اسفناج
۵. میوه‌های خشک شده مانند کشمش و زردآلو
۶. غلات، نان و پاستاهای غنی شده با آهن
۷. نخود فرنگی
گوشت، به عنوان بزرگترین منبع آهن برای انسان، توانایی بدن در جذب آهنتحقیقاتی نشان داده است که علت ممکن سوزش و سوزن‌زدگی پاها ممکن است کمبود آهن باشد. کمبود آهن می‌تواند به عوارض زیر منجر شود:
۱. افسردگی
۲. افزایش خطر ابتلا به عفونت؛ زیرا سیستم ایمنی بدن ممکن است به درستی عمل نکند.
۳. مشکلات بارداری: در موارد شدید کمبود آهن، ممکن است نوزاد زودرس یا با وزن کم به دنیا بیاید. بسیاری از زنان باردار مکمل‌های آهن را به عنوان بخشی از مراقبت‌های بارداری خود مصرف می‌کنند تا از این اتفاق جلوگیری کنند.
۴. مشکلات قلبی: در صورت کمبود سلول‌های قرمز خون، قلب مجبور است به قوی‌تر پمپ خون به قسمت‌های دیگر بدن بپردازد تا مواد مغذی کافی را دریافت کند. این ممکن است باعث افزایش فشار بر قلب شود و موجب نارسایی قلبی، ضربان نامنظم، بزرگ شدن قلب یا سوفل قلبی (ایجاد صداهای غیرطبیعی در قلب) گردد.
۵. تاخیر در رشد کودکان: این شامل مشکلات شناختی، حرکتی و تاخیر در رشد و نمو است.
بسیاری از موارد کمبود آهن به صورت خفیف بوده و عوارض جدی ایجاد نمی‌کنند. با درمان مناسب، ممکن است از هیچکدام از عوارض فوق رنج نبرید.
برای جلوگیری از کمبود آهن، باید رژیم غذایی مناسب و غنی از آهن را رعایت کنید. برخی از غذاهای سرشار از آهن عبارتند از:
۱. گوشت قرمز و مرغ
۲. ماهی و سایر مواد غذایی دریایی
۳. لوبیا
۴. سبزیجاتی با برگ‌های سبز تیره مانند اسفناج
۵. میوه‌های خشک شده مانند کشمش و زردآلو
۶. غلات، نان و پاستاهای غنی شده با آهن
۷. نخود فرنگی
گوشت، به عنوان بزرگترین منبع آهن برای بدن، می‌تواند بهترین جذب آهن را داشته باشد. در صورتی که به هر دلیلی قصد ندارید گوشت مصرف کنید یا به دلیل قیمت بالا آن، مصرف آن در زندگی شما
برای جلوگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن در نوزادان، در سال اول زندگی کودک خود را با شیر مادر یا شیر خشک غنی شده با آهن تغذیه دهید. بهتر است از شیر گاو به عنوان منبع آهن برای نوزادان استفاده نکنید و برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی‌شود.
پس از ۶ ماهگی، روزانه حداقل دو بار غلات غنی شده با آهن یا گوشت پوره شده را به کودک خود بدهید تا میزان آهن دریافتی افزایش یابد. پس از یک سال، مطمئن شوید که کودکان بیش از ۲۰ اونس (۵۹۱ میلی لیتر) شیر در روز نمی‌نوشند. مصرف زیاد شیر ممکن است از جذب غذاهای دیگر، از جمله غذاهای غنی آهن، در کودکان جلوگیری کند.
افراد زیر بیشتر در معرض کمبود آهن قرار می‌گیرند:
– زنانی که قاعدگی سنگین دارند، به ویژه زمانی که عادت ماهانه آنها شدید است.
– زنان باردار یا شیرده، و همچنین افرادی که به تازگی زایمان کرده‌اند.
– افرادی که عمل جراحی بزرگ یا ضربه‌های فیزیکی را تجربه کرده‌اند.
– افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی مانند سلیاک، کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون.
– افراد مبتلا به زخم معده.
– افرادی که عمل چاقی، به خصوص عمل بای‌پس معده، انجام داده‌اند.
– گیاهخواران، وگان‌ها و سایر افرادی که رژیم غذایی آنها غنی از غذاهای حاوی آهن نیست. مقدار آهن موجود در سبزیجات، حتی سبزی‌هایی که آهن زیادی دارند، به خوبی با آهن موجود در گوشت، مرغ و ماهی جذب نمی‌شود.
– کودکانی که روزانه بیش از ۵۰۰ گرم شیر گاو می‌نوشند. مصرف شیر گاو نه تنها مقدار آهن کمی دارد، بلکه می‌تواند جذب آهن را کاهش داده و باعث کمبود آهن مزمن شود. نوزادانی که وزن کمی در زمان تولد دارند یا زودتر از موعد به دنیا می‌آیند و مقدتر از شیر مادر یا شیر خشک آهن کافی دریافت نمی‌کنند، در خطر کمبود آهن قرار دارند. کودکان در طول رشد و توسعه نیاز به مقدار بیشتری آهن دارند. اگر رژیم غذایی کودک شما تنوع کافی و مواد غذایی غنی از آهن را ندارد، احتمالاً در معرض خطر کم خونی قرار دارد.
کودکانی که کمبود آهن دارند و نمی‌توانند مقدار کافی آهن را از شیر مادر دریافت کنند، ممکن است به خطر فقر آهن بیفتند. علل دیگر کمبود آهن که کمتر شایع‌تر هستند عبارتند از:
1. از دست دادن خون از دستگاه گوارش به دلیل التهاب معده، التهاب مری، زخم معده یا روده، هموروئید، آنژیودیسپلازی (رگ‌های خونی نشت کننده شبیه به رگ‌های واریسی در دستگاه گوارش)، عفونت‌هایی مثل دیورتیکولیت یا تومورهای مری، معده، روده‌ی کوچک یا کولون.
2. از دست دادن خون ناشی از خونریزی مزمن بینی.
3. از دست دادن خون از کلیه‌ها یا مثانه.
4. اهدای خون مکرر.
5. همولیز داخل عروقی، که وضعیتی است که در آن گلبول‌های قرمز خون در جریان خون شکسته شده و آهن آزاد می‌شود و سپس در ادرار از بین می‌رود. این امر ممکن است در افرادی رخ دهد که درگیر ورزش‌های شدید، به ویژه دویدن‌های سنگین هستند. این موضوع می‌تواند باعث آسیب به رگ‌های خونی کوچک در پا شود که به آن “مارچ هماچوری” می‌گویند.
آهن مورد نیاز بدن از طریق مصرف غذا تأمین می‌شود. به عبارت دیگر، آهن را از طریق خوردن غذاها به دست می‌آورید، مگر اینکه در حال درمان خاصی باشید. در ادامه این متن به طور مفصل درباره منابع غذایی آهن و مواد غذایی سرشار از آهن صحبت خواهد شد. در صورت نیاز به حفظ سطح آهن مناسب در بدن، ممکن است به مصرف مکمل آهن نیاز داشته باشید. با این حال، اگر آهن در بدن شما در سطح نرمال است و می‌توانید آن را از طریق رژیم غذایی حفظ کنید، نیازی به مصرف مکمل آهن نیست.
در هنگام مصرف مکمل آهن، مهم است که چند فاکتور را در نظر بگیرید. اگر در حال حاضر کمبود آهن دارید یا قصد حفظ سطح مناسب آهن در بدن خود را دارید، ممکن است نیاز به مصرفمکمل آهن داشته باشید. اما برای کودکان، هرگز مکمل آهن را بدون مشاوره یک متخصص بهداشتی به آنها ندهید، زیرا آنها به مسمومیت آهن بیشتر از بزرگسالان در معرض هستند.
در کل، قبل از مصرف مکمل آهن، بهتر است با یک پزشک تغذیه مشورت کنید تا بفهمید آیا مصرف مکمل آهن برای شما مناسب است یا خیر. برای افرادی که به مکمل آهن نیاز دارند، انتخاب محصول مناسب ممکن است چالش‌بر باشد، زیرا انواع مختلفی از مکمل‌های آهن در بازار موجود هستند.
مکمل‌های آهن، مانند فریک آهن، فروس گلوکونات، فروس سولفات و فریک سیترات، محبوب‌ترین مکمل‌های آهن هستند. نمک‌های آهنی فروس به دلیل حلالیت بالاتر، نسبت به آهن فریک، بهبود جذب برای بدن دارند. برخی از اشکال آهن، مانند فروس سولفات، نسبت به شکل‌های دیگر مانند کلات بیس گلیسینات آهن، مشکلات گوارشی مانند یبوست را ایجاد می‌کنند.
درمان فقر آهن معمولاً با مصرف مکمل‌های آهن خوراکی برای حداقل سه ماه به منظور تامین ذخایر آهن بدن انجام می‌شود. برخی از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی ممکن است توصیه کنند که مصرف مکمل‌های آهن را حتی پس از بازگشت سطح هموگلوبین به حالت طبیعی ادامه دهید.
برای افرادی که کمبود آهن دارند، مصرف مکمل‌های حاوی آهن مفید است، زیرا مواد مغذی دیگری که معمولاً در مکمل‌های چندویتامینی وجود دارند، مانند کلسیم، ممکن است جذب آهن را مختل کنند.
همچنین، باید مکمل‌های آهن را در میان وعده‌های غذایی مصرف کنید و آنها را همراه با چای، قهوه، شیر یا دیگر غذاها و نوشیدنی‌هایی که ممکن است جذب آهن را مختل کنند، نخورید. به جای آن، مصرف آهن همراه با منابع ویتامین C مانند آب پرتقال یا فلفل دلمه‌ای می‌تواند مفید باشد زیرا به جذب آهن کمک می‌کند.
برای انتخاب دوز مناسب آهن، حتماً باید با پزشک متخصص مشورت کنید. در صورتی که فقر آهن دارید، نیاز به دوز بیشتری نسبت به نیاز روزانه عمومی خواهید داشت. مقدار آهن مورد نیاز بسته به شکل آهنی که مصرف می‌کنید، متفاوت است.
برای افرادی که کمبود آهن دارند، معمولاً متخصصان توصیه می‌کنند که مصرف آهن را در دوزهای روزانه تا مجموع ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم آهن در روز تقسیم کنید. با این حال، تحقیقات اخیر نشان داده است که مصرف دوزهای کمتر آهن، مانند یک بار در روز و استفاده از مکمل آهن به صورت یک روز در میان، ممکن است جذب و تحمل بهتری توسط بدن داشته باشد.
علاوه بر این، افرادی که نیاز به حفظ سطح آهن طبیعی دارند، معمولاً به دوزهای کمتری نسبت به افرادی که کمبود آهن دارند، نیاز خواهند داشت.
نیاز بدن به آهن را می‌توان از طریق مصرف غذاها تأمین کرد. در صورت کمبود آهن و نیاز به درمان، معمولاً استفاده از مکمل‌های آهن ضروری است، حتی اگر علت کمبود آهن شناسایی و درمان شود. در برخی موارد، اگر علت قابل شناسایی یا اصلاح نباشد، بیمار ممکن است به طور مداوم مکمل آهن مصرف کند. برای افزایش مصرف آهن، روش‌های زیر را می‌توان استفاده کرد:
۱. رژیم غذایی:
– مصرف گوشت قرمز، مانند گوشت گاو، بره و به، به ویژه جگر
– استفاده از طیور مانند مرغ، بوقلمون و اردک، به خصوص جگر و گوشت تیره
– مصرف ماهی، به ویژه صدف، ساردین و آنچوی
– استفاده از سبزیجات برگی مانند کلم، بروکلی، کلم پیچ، شلغم و سبزی کلم
– مصرف حبوبات از جمله لوبیا لیما، نخود، لوبیا چیتی و نخود چشم سیاه (لوبیا چشم بلبلی)
– استفاده از پاستا، غلات، برنج و غلات غنی شده با آهن
۲. مصرف مکمل‌های آهن:
– مقدار آهن مورد نیاز برای درمان کمبود آهن بیشتر از مقدار موجود در بیشتر مکمل‌های مولتی ویتامین روزانه است. مقدار آهنی که پزشک تجویز می‌کند، بسته به نیاز فرد وزنده در میلی‌گرم خواهد بود.
اکثر افراد مبتلا به کمبود آهن نیاز به مصرف ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم آهن عنصری در روز (۲ تا ۵ میلی‌گرم آهن برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز) دارند. برای تعیین دقیق مقدار مصرف آهن در روز، بهتر است از پزشک خود پرسش کنید. اگر شما ویتامین‌ها مصرف می‌کنید، بهتر است آنها را با پزشک خود مشاوره کنید.
هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد یک نوع مشخص از نمک، مایع یا قرص آهن بهتر از سایرین است. میزان آهن عنصری در محصولات مختلف ممکن است با تهیه و آماده‌سازی متفاونیاز بدن به آهن برای سلامتی و عملکرد صحیح آن بسیار مهم است. معمولاً غذاها برای تأمین این ماده مورد نیاز بدن کافی هستند. اما اگر کمبود آهن در
آهن در روده کوچک (دئودنوم و قسمت اول ژژونوم) جذب می‌شود. این به معنای این است که قرص‌های آهن با پوشش روده ممکن است به خوبی جذب نشوند. اگر شما آنتی اسید مصرف می‌کنید، باید قرص آهن را دو ساعت قبل یا چهار ساعت بعد از آنتی اسید مصرف کنید.
ویتامین C (اسید اسکوربیک) جذب آهن را بهبود می‌بخشد و برخی از پزشکان توصیه می‌کنند که 250 میلی‌گرم ویتامین C را همراه با قرص آهن مصرف کنید. عوارض جانبی ممکن از قرص آهن عبارتند از: ناراحتی شکمی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست و مدفوع تیره.
مقدار آهن مورد نیاز برای بیمارانی که با فقر آهن مبتلا هستند، بیشتر از مقدار موجود در مکمل‌های مولتی ویتامین روزانه است.
در برخی موارد، پزشک ممکن است آهن وریدی (IV) را توصیه کند. آهن وریدی ممکن است برای درمان فقر آهن در بیمارانی که جذب آهن در دستگاه گوارششان به خوبی انجام نمی‌شود، بیمارانی که کمبود آهن شدید یا از دست دادن خون مزمن دارند، بیمارانی که اریتروپویتین مکمل دریافت می‌کنند (هورمونی که تولید خون را تحریک می‌کند)، یا بیمارانی که نمی‌توانند آهن را به صورت خوراکی مصرف کنند، لازم باشد.
اگر به آهن وریدی نیاز دارید، پزشک ممکن است شما را به یک هماتولوژیست (متخصص خون و اختلالات خونی) معرفی کند تا در تزریق آهن نظارت کند. آهن وریدی در انواع مختلفی مانند آهن دکستران، آهن ساکاروز و فریک گلوکونات وجود دارد.
در صورت استفاده از آهن دکستران، می‌توان در یک زمان دوزهای بزرگی از آن را تجویز کرد. اما آهن ساکاروز و گلوکونات آهن نیاز به دوزهای مکرر در طی چند هفته دارند که تزریق می‌شوند. برخی از بیماران ممکن است واکنش آلرژیک به آهن وریدی داشته باشند، در نتیجه ممکن است قبل از تزریق اول، یک دوز آزمایشی تجویز شود.
واکنش‌های آلرژیک به آهن دکستران رایج‌تر هستند و ممکن است نیاز به جایگزینی با یک داروی دیگر داشته باشند. عوارض جانبی شدید به جز واکنش‌های آلرژیک به طور نادر رخ می‌دهند و شامل سردرد، خارش، و درد در ماهیچه‌ها و مفاصل می‌شوند.
تزریق گلبول‌های قرمز (انتقال خون) ممکن است در بیمارانی که به دلیل فقر آهن دچار کم خونی شدید هستند و خونریزی فعال یا علائم شدیدی مانند درد در قفسه سینه، تنگی نفس یا ضعف دارند، انجام شود. تزریق گلبول‌های قرمز به منظور جایگزینی خون، بهبودی موقتی ایجاد می‌کند و فقر آهن را به طور کامل درمان نمی‌کند. برای درمان کم خونی، مهم است علت آن را شناسایی و درمان کنید.
برای درمان فقر آهن، می‌توانید از غذاهایی که حاوی آهن غنی هستند، استفاده کنید. در ادامه، برخی از این غذاها را معرفی می‌کنم:
1. گوشت و ماهی: گوشت قرمز مانند گوشت گاو و گوساله، بره (به ویژه کلیه‌ها و جگر)، مرغ، صدف، میگو، ساردین و ماهی تن، منابع خوبی از آهن هستند.
2. میوه‌ها: میوه‌های خشک شده مانند آلو، زردآلو، کشمش، مویز، هلو، آب آلو و شاه توت، منابع نسبتاً خوبی از آهن هستند.
3. سبزیجات و حبوبات: سبزیجاتی مانند اسفناج، چغندر، کاهو، کلم بوک چوی و همچنین لوبیا و نخود، کدو تنبل و سیب زمینی شیرین، بهترین منابع آهن گیاهی هستند.
4. غلات: جو، غلات صبحانه غنی شده با آهن و نان سبوس دار نیز می‌توانند منابع مناسبی از آهن باشند.
با اضافه کردن این غذاها به رژیم غذایی خود، می‌توانید مقدار آهن مصرفی خود را افزایش دهید. همچنین مهم است به همراه غذاهای حاوی آهن، موادی مانند ویتامین C (موجود در مرکبات، توت‌ها و سبزیجات) را نیز مصرف کنید، زیرا این ویتامین به جذب آهن توسط بدن کمک می‌کند. قبل از تغییر در رژیم غذایی خود، ممکن است بهتر باشد با یک تغذیه‌شناس مشورت کنید.
یکی از غذاهای مفید برای کاهش فقر آهن، گوشت قرمز است. گوشت قرمز حاوی آهن هِم است که به طور طبیعی توسط بدن آسانتر جذب می‌شود، در مقایسه با آهن غیر هِم که در سبزیجات، میوه‌ها و غلات یافت می‌شود.
بهتر است آهن را از منابع مختلف دریافت کنید. آهن هِم به روده کمک می‌کند تا آهن غیر هِم را بهتر جذب کند. در زیر، میزان آهن موجود در ۱۰۰ گرم از برخی از غذاها را مشاهده می‌کنید:
آهن هِم (جذب آسانتر):
– کلیه بره: ۱۵ میلی‌گرم
– گوشت چرخ کرده: ۲ میلی‌گرم
– سینه مرغ: ۱.۹ میلی‌گرم
آهن غیر هِم (جذب سخت‌تر):
– توفو: ۲.۵ میلی‌گرم
– لوبیا پخته: ۱.۲ میلی‌گرم
– اسفناج (خام): ۴.۴ میلی‌گرم
– نان پیتا سبوس دار: ۱.۸ میلی‌گرم
مقدار مصرف روزانه آهن، به سن و جنس شما بستگی دارد. برای مثال، کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و زنان باردار مقادیر متفاوتی نیاز دارند.
برای جذب بهتر آهن، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
– جذب آهن را با مصرف منابع غنی ویتامین C افزایش دهید. می‌توانید آب مرکبات، میوه‌هایی مانند کیوی و توت فرنگی، سبزیجات و گوجه فرنگی‌ها را مصرف کنید.
– از مصرف چای و قهوه در هنگام وعده‌های غذایی خود خودداری کنید، زیرا می‌تواند جذب آهن را کاهش دهد.
– همزمان با مصرف غذاهای غنی آهن، مصرف آب مرکبات یا مواد دیگری که حاوی ویتامین C هستند، می‌تواند جذب آهن را افزایش دهد.
از طرفی، زنان در دوران قاعدگی و بارداری نیاز بیشتری به آهن دارند. برای بهبود وضعیت آهن، ممکن است لازم باشد مکمل‌های آهن مصرف کنند. در هر صورت، بهتر است قبل از تغییر در رژیم غذایی خود، با یکمتخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید. آنها می‌توانند نیازهای شما را براساس وضعیت خاص شما ارزیابی کنند و راهنمایی لازم را ارائه دهند.
در همین حال، برای افزایش جذب آهن، می‌توانید این راهکارها را امتحان کنید:
– همراه با منابع غنی آهن، موادی که حاوی ویتامین C هستند، مصرف کنید. مثلاً می‌توانید میوه‌هایی مانند پرتقال، تمشک، توت‌ها و سبزیجاتی مانند فلفل قرمز، بروکلی و گوجه‌فرنگی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. ویتامین C به جذب آهن کمک می‌کند.
– در هنگام وعده‌های غذایی، از مصرف چای و قهوه خودداری کنید. این مواد ممکن است باعث کاهش جذب آهن شوند.
– هنگام مصرف غذاهای غنی آهن، همزمان می‌توانید موادی مانند آب لیموترش یا آب مرکبات مصرف کنید. این مواد نیز به جذب آهن کمک می‌کنند.
به هر حال، همیشه بهتر است قبل از ایجاد تغییرات در رژیم غذایی خود، با یک تغذیه‌شناس یا پزشک مشورت کنید. آنها می‌توانند نیازهای خاص شما را براساس وضعیت شما ارزیابی کرده و راهنمایی لازم را به شما ارائه دهند.
انجیر، خرما و کشمش از میوه‌هایی هستند که غنی‌ترین منابع آهن می‌باشند.
به علاوه، می‌توانید از منابع پروتئینی غنی آهن نیز استفاده کنید. این منابع شامل گوشت گاو، جوجه کباب، صدف‌ها، تخم مرغ، گوشت بره، ژامبون، بوقلمون، گوشت گوساله، گوشت خوک، جگرها، میگو، ماهی تن، ساردین، ماهی هادوک، ماهی خال مخالی، صدف خوراکی و گوش ماهی می‌باشند.
همچنین، سبزیجات نیز می‌توانند منابع غنی آهن باشند. سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، لوبیا چیتی، سبزی با برگ تیره (مانند قاصدک، کلم پیچ و اسفناج) و سیب زمینی‌ها، کلم سبز و کلم غنچه‌ای از این دسته می‌باشند.
همچنین، محصولاتی مانند رب گوجه فرنگی و سایر محصولات گوجه قرمز نیز می‌توانند به عنوان منابع غنی آهن مورد استفاده قرار بگیرند.
با اضافه کردن این مواد به رژیم غذایی خود، می‌توانید مقدار بیشتری آهن را دریافت کنید. هرچند، به همیشه بهتر است قبل از ایجاد تغییرات در رژیم غذایی خود، با یک تغذیه‌شناس یا پزشک مشورت کنید تا نیازهای خاص خود را بررسی کنند و راهنمایی لازم را به شما ارائه دهند.
برای حفظ سلامتی، مناسب است هر روز از غذاهای مختلفی که غنی‌ترین منابع آهن هستند استفاده کنید.
سایر غذاهایی که غنی‌ترین منابع آهن هستند عبارتند از: ملاس، پسته، دانه کدو تنبل، دانه‌های کنجد، دانه کتان، بادام، کاشو (بادام هندی)، دانه کاج، آجیل ماکادمیا و دانه کنف (تخم شاهدانه).
همچنین، در صورت بروز علائم نگران‌کننده، به پزشک مراجعه کنید. اگر فقر آهن در نوزادان به طور جدی در نظر گرفته نشود، ممکن است عوارض غیرقابل جبرانی به وجود آید. کمبود آهن درمان نشده می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌ها و عفونت‌ها را افزایش دهد و تأثیر منفی بر سیستم ایمنی بدن داشته باشد. همچنین، خطر ابتلا به عوارض قلبی یا تنفسی مانند تاکی‌کاردی (ضربان قلب سریع و نامنظم) یا نارسایی قلبی نیز در پی داشته باشد. در بارداری، فقر آهن می‌تواند خطر بیشتری برای بروز عوارض قبل و بعد از تولد ایجاد کند.
همچنین، استفاده خودسرانه از مکمل‌های آهن بدون نسخه پزشک نیز متداول است. اما به دلایل زیر، توصیه نمی‌شود:
مصرف بیش از حد آهن در بدن ممکن است سمی و حتی ممکن است منجر به مرگ شود. مصرف مکمل‌های آهن در دوزهای استاندارد ممکن است عوارضی نظیر ناراحتی معده، تغییر در مدفوع و یبوست ایجاد کند.
آهن ممکن است با بسیاری از داروها و مکمل‌های دیگر شامل آنتی‌اسیدها، مهارکننده‌های پمپ پروتون، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، کلسیم و غیره تداخل داشته باشد.
اگر شما علائمی مانند خستگی، رنگ پریدگی، سرگیجه و تنگی نفس دارید، بایستی بدانید که این علائم ممکن است نشانه‌های بیماری‌های مختلفی باشند و فقط به فقر آهن مرتبط نیستند. تشخیص خودی و خوددرمان نادرست می‌توانند خطرناک باشند و زمان مهمی را برای دریافت درمان مناسب تلف کنند. در مراحل اولیه بیماری، دریافت درمان مناسب فرصت بیشتری برای بهبودی فراهم می‌کند. بنابراین، اگر فکر می‌کنید ممکن است دچار فقر آهن باشید، همیشه به پزشک مراجعه کنید.
اگر کمبود آهن شما نبوده و شما به مکمل‌های آهن نیاز ندارید، استفاده از آنها به بهبود علائم کمک نخواهد کرد و هزینه‌هایی که برای خرید مکمل هزینه می‌کنید، بی‌فایده خواهد بود.
استفاده از مکمل آهن در صورتی که به آن نیاز ندارید، ممکن است با جذب سایر مواد معدنی از جمله روی و مس توسط بدن تداخل کند.
هموکروماتوز یک بیماری ارثی است که حدود یک نفر از هر ۳۰۰ نفر در جهان مبتلا به آن است. در این بیماری، بدن بیش از حد آهن را جذب می‌کند که می‌تواند به بافت‌های بدن آسیب برساند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سرطان را افزایش دهد. افراد مبتلا به هموکروماتوز باید مصرف آهن خود را محدود کنند.
هیچگاه کمبود آهن را به صورت خودسرانه تشخیص ندهید و به کودکان خود مکمل آهن ندهید، زیرا مصرف بیش از حد آهن ممکن است منجر به مرگ شود. در نوزادان و کودکان کوچک، حداکثر میزان دریافت آهن ۲۰ میلی‌گرم در روز است، در حالی که بیشتر مکمل‌های آهن حاوی حدود ۱۰۰ میلی‌گرم در هر قرص هستند. بنابراین، مصرف نادرست قرص آهن توسط کودکان بسیار خطرناک است.
کمبود آهن یک مسئله است که نباید خودسرانه عمل کنید. علائم مصرف بیش از حد آهن شامل استفراغ و اسهال شدید، تهرفتگی معده، رنگ پریدگی یا آبی رنگ شدن پوست و ناخن‌ها و ضعف است. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، باید آنها را به عنوان یک اورژانس پزشکی در نظر بگیرید. با تماس با مرکز مسمومیت تماس بگیرید و بلافاصله کمک پزشکی دریافت کنید.
اگر علائم کمبود آهن مانند خستگی و رنگ پریدگی را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. آزمایش ساده‌ای برای بررسی سطح آهن در خون شما انجام می‌شود تا بفهمید آیا شما دچار فقر آهن هستید یا خیر. این علائم ممکن است نشانه‌های بیماری‌ها و شرایط دیگری نیز باشند، اما کمبود آهن یک مشکل جدی است و باید مورد توجه قرار گیرد. درمان آن نیز بسیار ساده است. اگر شما در دوران بارداری هستید یا شیردهی می‌کنید، یا فرزند شما علائم کمبود آهن دارد، بهتر است به زودی به پزشک مراجعه کنید.
در این مقاله درباره علائم کمبود آهن، عوارض آن و مواد غذایی مفید برای درمان آن صحبت کردیم. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید بوده باشد. لطفاً نظرات خود را درباره این مقاله با ما در میان بگذارید.
منبع: +++++++++++
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید