احتمالاً واژه “هاشیموتو” شما را به یکی از فنون رزمی ژاپنی می‌اندازد! اما در واقعیت، “هاشیموتو” نام یک بیماری است که ناشی از کم‌کاری تیروئید رخ می‌دهد. معمولاً وقتی فردی به بیماری تیروئید مبتلا می‌شود، اولین تصویری که در ذهن شما می‌شود، تورم گلو یا همان “گواتر” است. اما هاشیموتو بیشتر به صورت یک بیماری خفیف و طبقه‌بندی شده شناخته می‌شود. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه به بافت تیروئید حمله می‌کند و باعث کاهش تولید هورمون‌های تیروئید می‌شود. این موضوع می‌تواند به علائمی مانند خستگی، کاهش انرژی، افزایش وزن و اختلالات در سیستم گوارش منجر شود.
منابع:
– healthline.com
– aarp.org
– nad.com
در واقعیت، هاشیموتو نام یک بیماری است که در نتیجه کم‌کاری تیروئید ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً با تورم گلو یا همان گواتر همراه است. همچنین، برخی افراد ممکن است احساس کمبود مواد غذایی حاوی ید مانند نمک کنند.
در هاشیموتو، سلول‌های سیستم ایمنی بدن به طرز اشتباهی هورمون‌های تیروئید را هدف قرار می‌دهند و باعث کاهش تولید این هورمون‌ها می‌شوند. این حمله می‌تواند علائم و عوارضی مانند خستگی، کاهش انرژی و مشکلات گوارشی را به همراه داشته باشد.
برای درک بهتر هاشیموتو، می‌توانید با علائم و خطرات آن آشنا شوید و همچنین با روش‌های تشخیص و درمان آن آشنا شوید.
علت بروز هاشیموتو چیست؟
کم‌کاری تیروئید به انواع مختلف تقسیم می‌شود و هاشیموتو یکی از این انواع است. هاشیموتو به عنوان یک سندرم کم‌کاری تیروئید یا بریج کم‌کاری تیروئید شناخته می‌شود. این بیماری ناشی از اختلال خودایمنی است که در آن، سیستم ایمنی بدن به طرز نادرستی به بافت‌های سالم حمله می‌کند. به عبارت دیگر، سیستم دفاعی بدن به جای مبارزه با ویروس‌ها، به اعضای خود حمله می‌کند.
پیشرفت علم پزشکی باعث شده است که در بیماری‌های مختلف، دلیل اصلی بروز بیماری را به صورت یک عامل مشخص ندانیم. همین امر در مورد هاشیموتو نیز صادق است. در واقع، امروزه عوامل مختلفی در بروز این بیماری نقش دارند و تنها یک عامل به عنوان علت اصلی آن در نظر گرفته نمی‌شود. برخی از عوامل مؤثر بر هاشیموتو عبارتند از:
تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که زنان در مقایسه با مردان، بیشتر از این بیماری رنج می‌برند.
سن
تعیین یک سن خاص برای ابتلا به این بیماری مشکل است، زیرا هاشیموتو می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. اما به طور کلی، مشاهدات نشان می‌دهند که افراد میانسال بیشتر از سایر گروه‌های سنی به سندرم هاشیموتو مبتلا می‌شوند.
بیماری‌های خودایمنی
وجود بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی، سلیاک، شوگرن، کمبود ویتامین B12، دیابت نوع یک و لوپوس خطر ابتلا به هاشیموتو را افزایش می‌دهد. علائم این بیماری‌ها شامل موارد زیر است:
روماتیسم مفصلی
تورم و درد در مفاصل
کاهش قدرت عضلات
خستگی مزمن
ضعف عضلات
سردرد
درد گردن
کاهش اشتها
تب
سلیاک
یک بیماری گوارشی با علائمی مانند:
آسیب روده باریک
کم‌خونی
درد شکم
تهوع
خستگی
سردرد
نفخ
زخم‌های دهانی
ریزش مو
یکی از بیماری‌های خودایمنی که خطر ابتلا به بریج کم‌کاری تیروئید را افزایش می‌دهد، بیماری سلیاک است.
سندروم شوگرن
خشکی بیش از حد در بخش‌هایی از بدن مانند چشم، بینی، پوست، دهان، واژن، دستگاه تنفسی و علائمی از جمله:
سرفه خشک
پوسیدگی دندان‌ها
مشکل در جویدن غذا
تورم در نواحی حول گردن، دهان و چشم
عفونت قارچی در دهان
تاری دید
کمبود ویتامین B12
با علائمی همچون:
پوست پررنگ
خستگی و ضعف بدنی
تورم زبان
تنگی نفس
تاری دید
گزگز دست و پا
دیابت نوع یک
که شامل علائمی مانند:
تاری دید
احساس بیش از حد تشنگی
احساس گرسنگی غیرمعمول و ادرار کردن مکرر
خستگی
کاهش وزن در مدت زمان کوتاه
لوپوس
این بیماری ناشی از حمله سیستم ایمنی به بافت‌های بدن است و دارای علائمی مانند:
درد در قفسه سینه
خستگی
تورم و خشکی مفاصل
تب
قرمزی پشت دست و ناخن‌ها
حساسیت به نور آفتاب
سردرد
لوپوس یک بیماری تاثیرگذار بر روی هاشیموتو است. این بیماری در اثر حمله سیستم ایمنی به بافت‌های بدن ایجاد می‌شود.
دوران بارداری
در طول دوران بارداری، تغییرات زیادی در بدن رخ می‌دهد. این تغییرات ممکن است باعث ابتلا به لوپوس پس از دوران بارداری شود. آمارها نشان می‌دهد که حدود ۲۰ درصد از زنانی که یک سال پس از بارداری می‌گذرد، مبتلا به بریج کم‌کاری تیروئید می‌شوند. باید توجه داشت که هاشیموتو از عواملی است که می‌تواند بر روی باروری زنان تأثیر بگذارد.
عوامل ژنتیکی
ژنتیک نقش مهمی در بروز این بیماری دارد. اگر در خانواده‌تان سابقه هاشیموتو وجود داشته باشد، احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری در اعضای خانواده دیگر نیز وجود دارد.
مصرف بیش از حد ید
اگر میزان مصرف ید در مواد غذایی را بیش از حد مجاز افزایش دهیم، ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف افزایش یابد. برای کاهش خطر ابتلا به هاشیموتو، باید از مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی ید مانند نمک، موز، سیب‌زمینی پخته، تخم‌مرغ آب‌پز و غیره پرهیز کنیم.
در صورتی که با تشعشعات مختلف روبه‌رو هستید، توصیه می‌شود شغل یا محل اقامت خود را تغییر دهید. یکی از عواملی که می‌تواند بر هاشیموتو تأثیر بگذارد، حضور در محیط‌هایی است که تشعشعات مختلف مانند مواد رادیواکتیو در آن وجود دارد.
اختلاف بین کم‌کاری تیروئید و هاشیموتو چیست؟
درباره تفاوت کم‌کاری تیروئید و هاشیموتو، همانطور که اشاره کردیم، کم‌کاری تیروئید انواع مختلفی دارد و یکی از این انواع هاشیموتو است. هاشیموتو سندرمی است که رایج‌ترین و خطرناک‌ترین نوع کم‌کاری تیروئید است. در حالی که کم‌کاری تیروئید مشکلی است که فقط در غده تیروئید رخ می‌دهد، هاشیموتو سیستم ایمنی بدن را درگیر می‌کند.
قبل از بیان علائم بیماری هاشیموتو، لازم است یک نکته مهم را در نظر داشته باشید. وجود این علائم در شما نمی‌تواند به معنی ابتلا به این بیماری باشد. بهتر است برای اطمینان بیشتر، به پزشک تخصصی مراجعه کنید. علائم این بیماری به تدریج ظاهر می‌شوند.
اهمیت نادیده گرفتن این بیماری در طولانی‌مدت باعث وخامت بیشتر آن می‌شود. در برخی موارد، شدت بیماری به حدی می‌رسد که فرد به کما می‌افتد. یکی از علائم برجسته این بیماری، ظاهر شدن گواتر است. گواتر باعث تورم ناحیه گلو می‌شود.
به علاوه، علائم دیگر سندرم هاشیموتو شامل موارد زیر می‌شود:
– خستگی و افت انرژی
– گرمای بدن کمتر از حد معمول
– افزایش وزن و دشواری در کاهش وزن
– خشکی پوست و مو
– عدم تحمل سرما
– مشکلات گوارشی مانند یبوست
– افزایش حساسیت به درد
– تغییرات در دوره قاعدگی
– کاهش شهوت جنسی
– مشکلات تمرکز و حافظه
باید توجه داشت که این علائم ممکن است نشانه‌های دیگر بیماری‌ها نیز باشند. بنابراین، مشاوره پزشکی حائز اهمیت است.
عوارض ابتلا به بیماری هاشیموتو که ناشی از اختلال در تیروئید هستند، شامل گواتر، مشکلات روانی، مشکلات قلبی، مشکلات در دوران بارداری، اختلال جنسی و عدم تولید مثل، بیماری میگزدرم وجود دارند. در ادامه به توضیح هرکدام از این عوارض می‌پردازیم.
گواتر، که بارزترین نشانه بیماری هاشیموتو است، به معنی بزرگ شدن و تورم ناحیه گلو است. وقتی که غده هیپوفیز نیاز به هورمون های تیروئید داشته باشد و غده تیروئید به خوبی نتواند آن ها را تولید کند، گواتر شکل می‌گیرد. برخی گواترها به اندازه کافی بزرگ نیستند تا قابل مشاهده باشند، اما بعضی از آن ها بزرگتر هستند و مشکلات متعددی را ایجاد می‌کنند. به طور مثال، گواترهای بزرگ می‌توانند باعث کاهش اعتماد به نفس فرد بیمار شوند زیرا به وضوح از دید دیگران قابل مشاهده هستند. همچنین، گواتر می‌تواند تنفس را مختل کرده و سرفه های مکرری را ایجاد کند.
گواتر، که یکی از علائم اختلال در غده تیروئید است، می‌تواند به مشکلات مختلفی در سلامت روان و قلبی منجر شود. در ابتدا، در بیماران با هاشیموتو (بیماری کم‌کاری تیروئید)، افسردگی معمولاً اولین نشانه است و با گذر زمان تشدید می‌شود. استرس نیز می‌تواند در ایجاد علائم هاشیموتو تأثیرگذار باشد، بنابراین ممکن است در بیماران شاهد افزایش استرس باشیم.
هاشیموتو می‌تواند سطح کلسترول را افزایش دهد و این امر به عنوان یک عامل خطر برای بیماری‌های قلبی و نارسایی قلبی شناخته شده است.
علاوه بر این، بیماری هاشیموتو می‌تواند تأثیرات منفی بر جنسیت و تولید مثل داشته باشد. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است با مشکلاتی مانند کاهش میل جنسی، نامنظم شدن دوره قاعدگی، خونریزی بیش از حد در دوران قاعدگی و ناتوانی در تخمک‌گذاری مواجه شوند. همچنین، در مردان نیز ممکن است با مشکلات جنسی مانند اختلال در نعوظ، کاهش تعداد اسپرم و کاهش میل جنسی مواجه شوند.
در صورتی که کمبود هورمون تیروئید درمان نشود، می‌تواند منجر به بیماری میگزدم (Myxedema) شود. این بیماری بسیار نادر است و در افرادی رخ می‌دهد که برای مدت طولانی با کمبود هورمون تیروئید مبارزه می‌کنند. میگزدم عبارت است از یک وضعیت پوستی که همراه با یبوست شدید است و در نهایت باعث بیهوشی بیمار می‌شود. عواملی مانند قرار گرفتن در معرض سرما، مصرف داروهای آرام‌بخش، عفونت و استرس نیز ممکن است باعث بروز میگزدم شوند.
اگر بیماری کم‌کاری تیروئید (هاشیموتو) درمان نشود، ممکن است به آسیب‌های شدیدتری منجر شود، از جمله وقوع کمای میگزدم. این بیماری به طور کلی خطرناک است و علائم آن به تدریج ظاهر می‌شوند. در نتیجه، عدم درمان آن در طول زمان می‌تواند به عواقب جبران‌ناپذیری منجر شود، از جمله کمای میگزدم، مشکلات قلبی، افسردگی و غیره. به همین دلیل، هاشیموتو به عنوان یک بیماری خطرناک شناخته می‌شود.
بیشترین خطری که هاشیموتو می‌تواند به فرد بیمار وارد کند، کمای میگزدم است. این بیماری اغلب در افراد مبتلا به هاشیموتو رخ می‌دهد، اگرچه بسیار کمرنگ است. افسردگی نیز یکی دیگر از خطرات این بیماری است.
این اختلال روانی می‌تواند زندگی فرد بیمار و اطرافیان آن را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. علاوه بر این، خطرات دیگری که همراه با هاشیموتو وجود دارند عبارتند از:
– بیماری‌های قلبی و عروقی
– گواتر
– سقط جنین
– کاهش میل جنسی
– افزایش وزن
– نامنظم شدن دوره قاعدگی در زنان
– اختلال در نعوظ برای مردان
می‌تواند تشخیص بیماری کم‌کاری تیروئید کمک کند عبارتند از:
– TSH (هورمون محرک تیروئید)
– T4 (تیروکسین)
– T3 (تری‌ایودوتیرونین)
با بررسی نتایج آزمایش‌های خون و تحلیل علائم بالینی، پزشک می‌تواند تشخیص درستی درباره وجود بیماری هاشیموتو بدهد.
در بعضی موارد، پزشک ممکن است از سونوگرافی تیروئید یا آزمایش‌های تکمیلی دیگر استفاده کند تا تصویری دقیق‌تر از وضعیت تیروئید بدست آورد.
در صورت تشخیص بیماری هاشیموتو، پزشک معالجه‌ای مناسب را تجویز خواهد کرد که ممکن است شامل مصرف داروهای هورمونی تیروئید، تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی، و مراقبت‌های دیگر باشد.
مهم است که در صورت تشخیص بیماری هاشیموتو و تجویز درمان، به صورت منظم با پزشک خود ملاقات کنید و دستورات درمانی را به دقت دنبال کنید.
با آزمایش هورمون‌های تیروئید مانند T4 (تیروکسین) و T3 (تری‌ایودوتیرونین) می‌توان بیماری هاشیموتو را تشخیص داد. سطح پایین T4 نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید است. همچنین، با بررسی سطح هورمون محرک تیروئید یا TSH، می‌توان تشخیص داد که آیا تیروئید به اندازه کافی هورمون ترشح می‌کند یا خیر. اگر سطح TSH بالا باشد، این ممکن است نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید باشد. همچنین، تست بررسی آنتی‌بادی‌های پراکسیداز تیروئید یا TPO می‌تواند در تشخیص هاشیموتو کمک کند.
اگر تست‌های مختلف نشان‌دهنده هاشیموتو نباشند اما پزشک همچنان مشکوک به وجود این بیماری باشد، ممکن است سونوگرافی تیروئید را برای تصویربرداری و بررسی کامل وضعیت تیروئید در نظر بگیرد. سونوگرافی می‌تواند علائم هاشیموتو را نشان دهد و شدت آن را تشخیص دهد.
هاشیموتو در دوران بارداری ممکن است منجر به مشکلاتی مانند سقط جنین زودرس و فشار خون بالا شود. همچنین، تحقیقات نشان داده است که نوزادانی که مادرشان هاشیموتو دارند، ممکن است با کندی ذهن و اختلالات مختلف شناختی مواجه شوند، و اوتیسم نیز در برخی موارد از عوارض هاشیموتو در نوزادان است. پیشگیری از این مشکلات بهترین راه است و در صورت مشاهده هر گونه علائم ناشی از کم‌کاری تیروئید، بهتر است به زودی به پزشک مراجعه کنید. در صورت لزوم، پزشک ممکن است درمانی با هورمون تیروئید مصنوعی تجویز کند.
درمان هایشیموتو معمولاً شامل تجویز داروها است که به کمک آنها سطح هورمون‌های تیروئید تنظیم می‌شود. داروها بر اساس عوامل مختلفی نظیر سن، وزن، شدت کم‌کاری تیروئید، بیماری‌های مرتبط و تداخل با داروهای دیگر تجویز می‌شوند.
برای درمان هاشیموتو، روش‌های زیر معمولاً استفاده می‌شوند:
۱. آزمایش های خونی: پزشکان در ابتدا آزمایش هایی مانند TSH را برای ارزیابی سطح هورمون در بیمار در نظر می‌گیرند. این آزمایش ها به طور دوره ای در طول درمان هاشیموتو تکرار می‌شوند. معمولاً پس از 6 تا 8 هفته مصرف دارو، آزمایش مجدد برای بیمار انجام می‌شود. همچنین، به طور مداوم بیمار باید به صورت منظم آزمایش های مورد نیاز را انجام دهد (معمولاً هر 6 ماه یا هر سال یکبار).
۲. تجویز دارو: پس از تشخیص و تعیین مشخصات بیمار، پزشک معمولاً داروهایی مانند لووتیروکسین تجویز می‌کند. این دارو باید به دقت و بدون مصرف همزمان با برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها مانند قهوه مصرف شود.
۳. کنترل مواد مصرفی: مصرف مولتی‌ویتامین‌های حاوی آهن و سویا می‌تواند بر تأثیر داروی لووتیروکسین تأثیرگذار باشد. بنابراین، توصیه می‌شود مصرف این مواد را با پزشک کنترل کنید.
مهم است که همواره با پزشک خود درباره درمان هاشیموتو صحبت کنید و دستورات و توصیه های او را دقیقاً دنبال کنید. همچنین، منظم بررسی و پیگیری سطح هورمون‌های تیروئید با پزشک از اهمیت بالایی برخوردار است.
حتما به خاطر داشته باشید که استفاده از داروها بدون تجویز پزشک می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، مصرف بیش از حد و بدون تجویز لووتیروکسین می‌تواند باعث پوکی استخوان شود.
در برخی موارد، اگر گواتر با دارو درمان نشود، نیاز به جراحی وجود دارد. در نهایت، یک نکته مهم که باید به آن توجه کنید، این است که درمان تیروئید به طور کلی زمان‌بر است و ممکن است چند ماه طول بکشد.
از آنچه درباره هاشیموتو آموخته‌ایم:
حالا که می‌دانید هاشیموتو چیست، باید بدانید که عدم توجه به آن می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری را برای شما به همراه داشته باشد. برخی از علائم هاشیموتو شامل خستگی مزمن، گواتر، ضعف عضلانی و غیره است. پزشکان بر اساس عوامل مختلف مانند سن، سابقه بیماری، وزن و شدت هاشیموتو سعی می‌کنند این بیماری را در بدن شما کنترل کنند. برای درمان هاشیموتو شما باید آزمایش‌های مختلفی را انجام دهید و سپس داروهایی که توسط پزشک به شما تجویز می‌شوند را مصرف کنید تا بتوانید این بیماری را کنترل کنید.
منبع:
hopkinsmedicine.org
webmd.com
healthcentral.com
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید