“چرا شاخص BMI برای تعیین وزن مناسب در ورزشکاران معتبر نیست؟”
محاسبه شاخص BMI برای اکثر افراد جذاب و مفید است، زیرا از وضعیت تغذیه و سلامت خود آگاه می‌شوند. با این حال، محاسبه BMI در ورزشکاران، به ویژه ورزشکاران حرفه‌ای با عضلات قوی، با مشکلاتی روبه‌رو است. شاخص توده بدنی با سنجیدن نسبت وزن به قد، قادر نیست تفاوت بین وزن عضلانی و چربی را […]
محاسبه شاخص BMI برای اکثر افراد جذاب و مفید است، زیرا از وضعیت تغذیه و سلامت خود آگاه می‌شوند. با این حال، محاسبه BMI در ورزشکاران، به ویژه ورزشکاران حرفه‌ای با عضلات قوی، با مشکلاتی روبه‌رو است. شاخص توده بدنی با سنجیدن نسبت وزن به قد، قادر نیست تفاوت بین وزن عضلانی و چربی را تمایز دهد. به همین دلیل، ممکن است یک ورزشکار سالم با عضلات قوی را به جای فردی با BMI بالا، که احتمالاً دارای اضافه وزن یا چاقی است، در نظر بگیریم. در این مقاله، به بررسی موضوع محاسبه شاخص توده بدنی در ورزشکاران، صحت این شاخص برای ورزشکاران، محدوده‌های مناسب BMI برای آنها و روش‌های صحیح اندازه‌گیری وزن در این گروه افراد پرداخته می‌شود.
آیا محاسبه BMI در ورزشکاران با BMI بدن افراد عادی متفاوت است؟ دلیل اصلی اینکه BMI به عنوان ابزار شایع برای اندازه‌گیری چربی بدن شناخته شده است، این است که برای اکثر افراد کارآمد است زیرا بیشتر افراد ورزشکار نیستند. اما وقتی این ابزار برای ورزشکاران استفاده می‌شود، دچار اشتباه می‌شود، زیرا تفاوتی میان وزن چربی و وزن عضله در آن تعریف نشده است و ورزشکاران عضلانی را نیز در دسته افراد دارای اضافه وزن یا چاقی قرار می‌دهد. خوشبختانه، مطالعاتی که از روش‌های دقیق‌تر اندازه‌گیری بدن استفاده می‌کنند، نشان می‌دهند که درصد چربی بدن، پیش‌بینی‌کننده دقیق‌تری برای عوارض نامطلوب سلامتی است و نه شاخص توده بدن! به عنوان مثال، تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه UCLA نشان داده است که میزان بیشتر توده عضلانی با کاهش خطر مرگ مرتبط است.
اکنون فرمول وزن مناسب و شکم تخت را از زبان دکتر کرمانی بشنوید:
در تعریف اولیه BMI، فرضی وجود دارد که همه افراد درصد یکسانی از بافت لاغر و چربی دارند و مشکل اصلی استفاده از BMI در ورزشکاران در همینجا مطرح می‌شود. بیشتر ورزشکاران دارای توده عضلانی بدون چربی بسیار بیشتری نسبت به یک فرد معمولی هستند و این واقعیت ساده، ابهام زیادی را درباره فرمول BMI ایجاد می‌کند. وقتی یک ورزشکار متوجه می‌شود که بر اساس BMI در دسته “اضافه وزن” یا “چاق” قرار دارد، ممکن است نگران شود و تمرینات خود را به شدت تغییر دهد تا وزن کم کند، که این می‌تواند الگوی رفتاری نامناسبی باشد و عملکرد را تحت تأثیر قرار دهد.
شاخص توده وزنی (BMI) برای بسیاری از ورزشکاران و افراد علاقه‌مند به تناسب اندام کارآمد نیست، زیرا توده عضلانی آنها از حد متوسط بیشتر است. در این صورت، برای تعیین تناسب اندام ورزشکاران می‌توان از روش‌های دیگری استفاده کرد. یکی از روش‌های معمول استفاده از درصد چربی بدن است که بهبود قابل توجهی نسبت به BMI دارد. همچنین، روش‌های پیچیده‌تری مانند BOD POD، اندازه‌گیری ضخامت پوست، توزین زیر آب، امپدانس بیوالکتریکی، جذب‌سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DXA) و رقیق‌سازی ایزوتوپی نیز وجود دارند. اما این روش‌ها زمان‌بر و هزینه‌بر هستند و نیاز به دستگاه‌های خاصی دارند که در مکان‌های مشخصی قرار دارند مانند BOD POD.
برای تعیین میزان چاقی بدن ورزشکاران، نیاز به اندازه‌گیری دقیق‌تری از چربی بدن نسبت به سایر افراد وجود دارد. توزین هیدرواستاتیک یا توزین زیر آب، یک روش دقیق تراکم کل بدن را اندازه‌گیری می‌کند و به عنوان جایگزینی مقرون به صرفه‌تر و قابل دسترس برای BOD POD شناخته می‌شود. در این روش، شما در حالی که روی ترازوی ویژه‌ای نشسته‌اید، وارد مخزن آب می‌شوید و مخزن هوا را از ریه‌ها خارج می‌کند. سپس بدون حرکتی بی‌حرکت بمانید و این عمل را به‌طور متوسط سه بار تکرار کنید. این روش به شما اجازه می‌دهد درصد چربی بدن را به‌صورت بسیار دقیق تعیین کنید.
روش دیگری که می‌توانید برای تعیین میزان چاقی بدن ورزشکاران استفاده کنید، اندازه‌گیری ضخامت پوست است که به آن تست کولیس نیز می‌گویند. این روش بسیار دقیق است و می‌تواند حدود سه تا پنج درصد چربی بدن را در زیر آب پیش‌بینی کند. برای اندازه‌گیری ضخامت پوست، شما باید چین‌های پوست را بین انگشت اشاره و شست خود بگیرید و کولیس‌ها را در زاویه ۹۰ درجه قرار دهید و نگه دارید. سپس با دقت ۰.۱ میلی‌متر، عدد را بخوانید و تمام اندازه‌گیری‌ها را به ترتیب چرخشی در سمت راست بدن انجام دهید. همیشه از شاخص و شست دست چپ خود استفاده کنید و این کار را پس از ورزش یا درصورت خیس بودن بدن انجام ندهید زیرا ممکن است نتایج دقیقی دریافت نکنید.
برای تعیین میزان چاقی بدن ورزشکاران، روش امپدانس بیوالکتریکی می‌تواند استفاده شود. در این روش، چربی بدن برحسب توده بدن از طریق تکانه‌های الکتریکی اندازه‌گیری می‌شود. الکترودها روی دست و پای راست قرار می‌گیرند و با تأثیر آب بدن، جریان الکتریکی را اندازه‌گیری می‌کنند تا درصد چربی بدن محاسبه شود. این دستگاه با استفاده از جداکننده‌های الکتریکی، سیگنال‌های الکتریکی را از طریق بافت‌های مختلف تفکیک می‌کند. به عنوان مثال، سیگنال چربی و استخوان را کاهش داده و با در نظر گرفتن عواملی مانند سن، جنسیت، قد و وزن، درصد چربی بدن را محاسبه می‌کند.
در روش دیگری به نام DXA یا اسکن تراکم استخوان، از اشعه ایکس برای تعیین ترکیب بدن استفاده می‌شود. این اسکن اطلاعاتی مانند تقسیم وزن بدن به استخوان، بافت و چربی را نمایش می‌دهد. DXA بسیار دقیق است و قادر است تغییرات در طول زمان را پیگیری کند. اسکن کامل شدن آن حدود سه تا دوازده دقیقه به طول می‌انجامد.
DXA یا اسکن تراکم استخوان از اشعه ایکس برای تعیین ترکیب کل بدن افراد استفاده می‌کند. این روش با استفاده از نمونه ادرار، رقت ایزوتوپی را به صورت مولکولی بررسی می‌کند تا میزان چاقی بدن را تعیین کند.
فرایند رقت ایزوتوپی به این صورت انجام می‌شود: ابتدا تکنسین نمونه ادرار اولیه را جمع‌آوری می‌کند و سپس وزن فرد را با حداقل لباس ثبت می‌کند. سپس فرد مخلوطی از اکسید دوتریوم و آب می‌نوشد. در طی یک تا ۱۴ روز آینده، نمونه ادرار خود را به تکنسین تحویل می‌دهد. سپس با استفاده از طیف‌سنجی جرمی، نسبت ایزوتوپی نمونه‌ها اندازه‌گیری می‌شود.
شورای ورزش آمریکا برای ورزشکاران BMI بالای 18.5 و چربی بدن در حدود 14 درصد برای زنان و 6 درصد برای مردان را توصیه می‌کند. داشتن 10 درصد چربی اضافی بدن به معنای حمل 10 درصد بار اضافی در هر فعالیت و تمرین است، که بدن باید برای تحمل آن بیشتر تلاش کند. با این حال، اگر ورزشکار عملکرد خوبی دارد، نگرانی درباره ترکیب بدن خود ندارد مگر اینکه برای سلامتی خود خطری وجود داشته باشد.
روش‌های اندازه‌گیری وزن مناسب در ورزشکاران عبارتند از: آنالیز امپدانس بیوالکتریک (BIA) و آنالیز بردار امپدانس بیوالکتریک (BIVA) که به‌تازگی توجه بسیاری را به خود جلب کرده‌اند. علاوه بر این، استفاده از معادلات رگرسیون خاص و بیضی‌های تحمل مرجع نیز به‌طور سنتی برای ارزیابی ترکیب بدن در ورزشکاران مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از فن‌آوری‌های خاص و توصیه‌هایی برای اندازه‌گیری ترکیب بدن در ورزشکاران، می‌توان به نتایج مفیدی دست یافت.
همچنین، تخمین پارامترهای ترکیب بدن و تفسیر داده‌های بیوالکتریکی نیز در این اندازه‌گیری مورد بررسی قرار می‌گیرد و نوآوری‌های موجود را برجسته می‌سازد. آزمایش چربی بدن نیز یک روش عالی برای داشتن یک معیار دقیق از ترکیب بدن ورزشکاران است. اسکن DEXA به عنوان دقیق‌ترین فناوری تست موجود در این زمینه شناخته شده است. هرچند روش‌های دیگری نیز برای آزمایش چربی بدن وجود دارند، اما بیشتر متخصصان معتقدند که اسکن DEXA دقیق‌ترین روش است.
عضلات و ماهیچه‌ها تأثیر قابل توجهی بر شاخص توده بدنی دارند. توده عضلات بدون چربی در بدن افراد، قدرت بدن را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود تا در زمان‌های مشخصی قدرت بیشتری تولید کنند. همچنین، توده بدون چربی به سرعت، چابکی و عملکرد بدن کمک می‌کند. از طرف دیگر، چربی اضافی در بدن می‌تواند تعادل، هماهنگی، حرکت و استقامت را متضرر کند و به عملکرد کلی بدن آسیب برساند. برای ورزشکاران استقامتی مانند دوندگان، داشتن چربی بدن کم و شاخص توده بدنی (BMI) پایین مفید است. ورزشکاران بسکتبال و فوتبال نیز به سرعت، قدرت و چابکی و بنابراین به چربی بدن کم نیاز دارند و به‌طور همزمان توده عضلانی بدون چربی را افزایش می‌دهند. این نشان می‌دهد که عضلات تأثیر مهمی بر شاخص توده بدنی و عملکرد کلی بدن دارند.
BMI در ارزیابی ورزشکاران، هرچند ممکن است مورد استفاده قرار گیرد، اما باید به‌عنوان یک قاعده قطعی در نظر گرفته نشود. روش‌های دقیق‌تری برای اندازه‌گیری چربی بدن (مانند تست کولیس، BOD POD، توزین هیدرواستاتیک، امپدانس بیوالکتریکی و DXA) وجود دارند که اطلاعات دقیق‌تری ارائه می‌دهند. بااین‌حال، درکل، سلامت کلی بدن و توانایی انجام فعالیت ورزشی بسیار مهم هستند.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید