گرمازدگی: علائم و روش‌های سریع درمان آن در تابستان
گرمازدگی به وقوع می‌پیوندد زمانی که بدن قادر به کنترل دمای خود نمی‌باشد. در این حالت، دمای بدن به سرعت افزایش می‌یابد، مکانیسم تعریق کارایی خود را از دست می‌دهد و بدن قادر به خنک شدن نمی‌باشد. هنگامی که علائم گرمازدگی ظاهر می‌شود، دمای بدن ممکن است در عرض ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به ۱۰۶ درجه فارنهایت برسد.
گرمازدگی در زمانی رخ می‌دهد که بدن نمی‌تواند دمای خود را کنترل کند. در این شرایط، دمای بدن به سرعت افزایش می‌یابد، مکانیسم تعرق کارایی خود را از دست می‌دهد و بدن قادر به خنک شدن نیست.
هنگامی که علائم گرمازدگی ظاهر می‌شود، دمای بدن می‌تواند در عرض ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به ۱۰۶ درجه فارنهایت یا بالاتر برسد. عدم درمان گرمازدگی می‌تواند منجر به وضعیت‌های بحرانی مانند بیهوشی و کما شود. به همین دلیل، در کوتاه‌ترین زمان ممکن باید اقدامات لازم برای خنک کردن بدن را انجام داد تا عواقب جدی جلوگیری شود.
گرمازدگی یکی از جدی‌ترین شکل‌های آسیب گرمایی است و به عنوان یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود. تعریف پزشکی گرمازدگی به این صورت است که دمای مرکزی بدن بیش از ۱۰۴ درجه فارنهایت افزایش می‌یابد و با عوارضی مانند اختلال در سیستم عصبی مرکزی بدن (پس از قرار گرفتن در معرض دمای بالا) همراه است. برخی از علائم شایع گرمازدگی شامل تهوع، تشنج، گیجی، بی نظمی و گاهی از دست دادن هوشیاری و کما می‌باشند.
علاوه بر این، گرمازدگی که ناشی از قرار گرفتن برای مدت طولانی در دمای بالا رخ می‌دهد، معمولاً با کمبود آب همراه است که منجر به اختلال در سیستم کنترل دمای بدن می‌شود.
در صورتی که مشکوک به این موضوع باشید که شخصی گرمازدگی دارد، باید بلافاصله با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید و تا رسیدن امدادگران، اقدامات اولیه کمک را انجام دهید.
گرمازدگی می‌تواند منجر به آسیب رساندن به مغز و سایر اعضای داخلی شود. این مشکل عمدتاً افراد بالای ۵۰ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما ورزشکاران جوان و سالم نیز ممکن است به آن دچار شوند.
علائمی مانند تهوع، تشنج، گیجی، بی‌نظمی و گاهی اوقات از دست دادن هوشیاری نتیجه‌هایی از گرمازدگی هستند.
عوامل خطر گرمازدگی عبارتند از:
1. سن: نوزادان و کودکان تا سن ۴ سال و بزرگسالان بالای ۶۵ سال به دلیل کمتر شدن توانایی آنها در سازگاری با گرما، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
2. شرایط سلامتی: افرادی که به بیماری‌های قلبی، ریوی، کلیوی، چاقی یا کمبود وزن، فشار خون بالا، دیابت، بیماری روانی، اعتیاد به الکل، آفتاب سوختگی و هرگونه شرایطی که باعث ابتلا به تب شوند، رنج می‌برند.
3. عوامل تشدید کننده: عواملی مانند نبود دسترسی به تهویه مطبوع، آبیابی نامناسب و مصرف زیاد الکل نیز می‌توانند خطر گرمازدگی را افزایش دهند.
از طرفی، بر اساس یک مطالعه اخیر در نشست سالانه انجمن غدد درون ریز آمریکا، افراد مبتلا به دیابت نیز ممکن است در طول موج گرما به خطر گرمازدگی بیشتری بیفتند.
داروها می‌توانند عوامل تشدید کننده‌ای برای گرمازدگی باشند. برخی از دسته‌های داروهایی که با افزایش خطر گرمازدگی مرتبط هستند عبارتند از:
1. آنتی هیستامین‌ها: این داروها برای درمان آلرژی‌ها استفاده می‌شوند و ممکن است خطر گرمازدگی را افزایش دهند.
2. قرص‌های لاغری: برخی قرص‌های لاغری می‌توانند تأثیری بر سیستم تنظیم دما و تعریق بدن داشته باشند و خطر گرمازدگی را افزایش دهند.
3. دیورتیک‌ها: این داروها کمک به افزایش دفع آب و نatrium از بدن می‌کنند و ممکن است باعث کاهش میزان آب و الکترولیت‌ها در بدن شوند که منجر به افزایش خطر گرمازدگی می‌شود.
4. آرام بخش‌ها و محرک‌ها: برخی از داروهای آرام بخش و محرک می‌توانند تأثیری بر سیستم عصبی داشته باشند که ممکن است باعث اختلال در تنظیم دمای بدن شوند و خطر گرمازدگی را افزایش دهند.
5. داروهای ضد تشنج: برخی از داروهای ضد تشنج نیز می‌توانند اثری بر تنظیم دمای بدن داشته باشند و خطر گرمازدگی را افزایش دهند.
6. داروهای قلبی و فشار خون: مصرف برخی از داروهای قلبی و فشار خون مانند مسدودکننده‌های بتا و منقبض‌کننده عروق نیز می‌تواند باعث اختلال در تنظیم دمای بدن شود و خطر گرمازدگی را افزایش دهد.
7. داروهای بیماری‌های روانپزشکی: برخی از داروهای ضد افسردگی و ضد روان‌پریشی نیز ممکن است تأثیری بر سیستم تنظیم دما و تعریق بدن داشته باشند و خطر گرمازدگی را افزایش دهند.
بنابراین، مصرف داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و مت آمفتامین نیز می‌تواند خطر گرمازدگی را افزایش دهد.
اطفال و افراد مسن بالای ۶۵ سال به خصوص حساسیت بسیاری نسبت به گرمازدگی دارند و نیاز به مراقبت ویژه دارند.
علائم گرمازدگی شامل دمای بدن بالای ۱۰۴ درجه فارنهایت است، اما غش کردن ممکن است نشانه اول باشد. سایر علائم شامل موارد زیر است:
– سردرد شدید
– سرگیجه و سبکی سر
– عدم تعریق در حالی که بدن گرم است
– پوست قرمز، داغ و خشک
– ضعف یا گرفتگی عضلات
– تهوع و استفراغ
– ضربان قلب سریع، قوی یا ضعیف
– تنفس سریع و کم عمق
– تغییرات رفتاری مانند سردرگمی یا سرگیجه
– تشنج
– بیهوشی
درمان گرمازدگی باید بلافاصله صورت گیرد. اگر مشکوکید که کسی گرمازده شده است، باید فوراً با خط امداد تماس بگیرید یا فرد را به بیمارستان منتقل کنید. هر تاخیری در دریافت کمک پزشکی ممکن است جان سنگینی به همراه داشته باشد.
در انتظار رسیدن کمک، می‌توانید با اعمال کمک‌های اولیه شروع به عمل کنید. فرد را به یک محیط خنک و سایه‌دار یا حداقل به منطقه‌ای خنک منتقل کنید و لباس‌های غیرضروری او را بردارید.
اگر امکانش وجود دارد، دمای مرکزی بدن فرد را اندازه‌گیری کنید و با اعمال کمک‌های اولیه، دمای بدن فرد را تا ۱۰۱ تا ۱۰۲ درجه فارنهایت خنک کنید.
با استفاده از این روش‌های خنک کننده اقدام کنید:
– پوست بیمار را با آب خنک بخیسانید و سپس او را با هوا باد بزنید.
– برای خنک کردن قسمت‌های زیربغل، کشاله ران، گردن و پشت بیمار، از یک کمپرس یخ استفاده کنید. این نواحی به دلیل نزدیکی رگ‌های خونی به پوست، می‌توانند دمای بدن را کاهش دهند.
– بیمار را در دوش یا وانی حاوی آب خنک غوطه‌ور کنید.
توجه کنید:
– اگر فرد گرمازده جوان و سالم است و در حین ورزش شدید گرمازدگی را تجربه کرده است، می‌توانید از حمام یخ استفاده کنید تا بدنش را خنک کنید. اما برای بیماران مسن، کودکان کوچک و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن، استفاده از حمام یخ ممکن است خطرناک باشد.
مواد غذایی مفید برای گرمازدگی عبارتند از:
– آب نارگیل تازه: این نوشیدنی طبیعی در تابستان بسیار مناسب است. علاوه بر ارائه آب به بدن، حاوی مواد معدنی مهمی است که به حفظ تعادل الکترولیتی بدن کمک می‌کند.
– هندوانه: هندوانه آبدار و شیرین، بدون چربی و غنی از آنتی اکسیدان‌های مهمی است که در طبیعت وجود دارند. همچنین، حاوی ویتامین C، بتاکاروتن، ویتامین‌های گروه B، منیزیم، پتاسیم و سایر مواد مغذی است.
– هندوانه نسبت به بسیاری از میوه‌های دیگر دارای محتوای آب بیشتر و کالری کمتری است. به عنوان مثال، یک فنجان هندوانه حاوی تنها ۴۸ کالری است، اما به ازای هر کالری بیشترین مقدار مواد مغذی را ارائه می‌دهد.
مصرف هندوانه و آناناس می‌تواند در درمان گرمازدگی موثر باشد.
جو
جو علاوه بر اینکه یک غله ادرارآور عالی است و به دفع سموم از روده کمک می‌کند، در خنک نگه داشتن بدن در طول تابستان هم موثر است. برای تهیه نوشیدنی جو، جو را به مدت ۲۰ تا ۲۵ دقیقه بجوشانید، آب آن را صاف کرده و یک عدد لیمو را در آن فشار دهید. سپس نوشیدنی را خنک بنوشید.
آناناس
آناناس نه تنها حاوی مقدار زیادی آب است، بلکه مواد مغذی و آنتی اکسیدان‌های زیادی نیز دارد که خواص ترمیم‌کنندگی و مبارزه با رادیکال‌های آزاد را دارا هستند. همچنین، آن حاوی آنزیم بروملین است که به کاهش التهاب بدن در تابستان کمک می‌کند. پتاسیم و آنزیم‌های موجود در آن هم به کاهش نفخ و تطهیر بدن کمک می‌کنند.
می‌توانید این اسموتی ساده را تهیه کنید:
– ۱/۲ فنجان آناناس و ۱/۲ فنجان پاپایا را به قطعات کوچک برش دهید.
– یک عدد موز و ۱/۴ خیار (با پوست) را همچنین به قطعات کوچک برش دهید.
– سپس تمام مواد را همراه با ۱ فنجان آب نارگیل سرد در میکسر بریزید و آنها را مخلوط کنید.
– در نهایت، این اسموتی را بنوشید.
در تنظیم متن به شما در این مورد کمک خواهم کرد:
مواد غذایی مضر برای گرمازدگی
در فصل تابستان، برخی از مواد غذایی باید با احتیاط مصرف شوند، زیرا می‌توانند باعث افزایش گرمای بدن و ناراحتی شود. در ادامه مواد غذایی مضری که باید در تابستان به میزان کمتری مصرف شوند را بررسی خواهیم کرد.
غذاهای تند: ادویه‌ها معمولاً برای افزودن طعم و عطر به غذاها استفاده می‌شوند، اما غذاهای تند و شدید در تابستان توصیه نمی‌شوند. ادویه‌هایی مانند هل، فلفل، زنجبیل، زیره سبز، سیر و خردل می‌توانند بدن را سوخت و ساز کرده و گرمای بیش از حدی به بدن اضافه کنند. از مصرف زیاد این ادویه‌ها در تابستان خودداری کنید تا از افزایش دمای بدن جلوگیری شود.
غذاهای سرخ شده و فرآوری شده: مصرف غذاهای سرخ شده و فرآوری شده نیز در تابستان توصیه نمی‌شود. مثلاً سیب‌زمینی سرخ شده و فست فودهایی مانند پیتزا و همبرگر به سختی هضم می‌شوند و ممکن است مشکلات گوارشی را تشدید کنند. همچنین، مصرف غذاهای سرخ شده و روغنی در تابستان ممکن است باعث انسداد منافذ پوست شما شده و چربی اضافی را در بدن تجمع دهد. بنابراین، در تابستان سعی کنید از مصرف غذاهای سرخ شده و فرآوری شده کمتر کنید و به جای آنها از غذاهای سبزیجات و میوه‌های تازه و سالم استفاده کنید.
توصیه می‌شود در تابستان به تنوع غذایی دقت کنید و از مصرف معتدل مواد غذایی مذکور در بالا پیروی کنید تا سلامتی بدن خود را حفظ کنید.
پروتئین حیوانی
غذاهایی مانند دریایی، تنوری و گوشت گوسفند، با طعم و مزه‌ای لذیذ همراه هستند. اما باید به خطر مسمومیت غذایی توجه کنیم زیرا این محصولات در صورت نگهداری نادرست، در فصل تابستان به سرعت ممکن است آلوده شوند. در طول موج گرما، هضم غذاهای پرپروتئین بیشتر زمان می‌برد و باعث می‌شود بدن بیشتر گرم شده و کم آب شود.
میوه‌های خشک و آجیل
میوه‌های خشک و آجیل، ممکن است در اسموتی‌ها، شیک‌ها و سایر غذاهای تابستانی استفاده شوند، اما بهتر است به عنوان انتخاب اصلی مصرف نشوند. میوه‌های خشک و مغزها مثل بادام و پسته، با وجود ارزش غذایی بالا، در تابستان باید به میزان معقول مصرف شوند.
مصرف میوه‌ها و آجیل‌ها می‌تواند دمای بدن را به طور محسوسی افزایش دهد؛ به همین دلیل، در فصل زمستان برای مصرف مناسب‌تر هستند.
برای جلوگیری از گرمازدگی در ساعات گرم روز، بهتر است از مصرف غذاهای چرب و سرخ شده پرهیز کنید. این غذاها می‌توانند باعث افزایش دمای بدن شده و موجب ناراحتی شما در طول روز گردند.
در مورد الکل، باید بدانید که نوشیدن مشروبات الکلی توانایی‌های جسمی و ذهنی را مختل می‌کند و همچنین عملکرد غده هیپوتالاموس را که مسئول تنظیم دمای بدن است، کاهش می‌دهد. الکل ادرارآور است و باعث دفع بیشتر ادرار می‌شود که باعث کم آبی در بدن می‌شود. همچنین، الکل می‌تواند دمای بدن را افزایش دهد و این ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد.
در مورد چای و قهوه، باید توجه داشت که این مشروبات آرام‌بخشی بر ذهن دارند و بسیاری از ما روز را با نوشیدن یک فنجان چای یا قهوه شروع می‌کنیم. مصرف معقول کافئین در حد اعتدال برای سلامتی مفید است. ممکن است شنیده‌اید که “زیاد هر چیزی بد است، همانند کمی بودن آن” و این اصل به ویژه در مورد چای و قهوه درست است. این مشروبات می‌توانند بدن را گرم کنند و باعث کاهش آب در بدن شما شوند.
برای مقابله با امواج گرمای تابستان، برنامه‌ریزی صحیح وعده‌های غذایی بسیار مهم است. مصرف زیاد نمک باعث افزایش تولید ادرار می‌شود و ممکن است باعث کم آبی در بدن شود. همچنین، مصرف زیاد قند باعث افزایش دمای بدن در فرآیند هضم می‌شود.
بنابراین، با اجتناب از مصرف غذاهایی که ذکر شده‌اند و توجه به یک رژیم غذایی سالم، می‌توانید همچنان سلامت خود را حفظ کرده و از تابستان به طور کامل لذت ببرید.
برای درمان گرمازدگی در طب سنتی، روش‌هایی می‌تواند مفید باشد. به عنوان مثال، می‌توانید عناب را دم کرده و آب آن را صاف کنید و با اضافه کردن کمی عسل، خنک آن را مصرف کنید. همچنین، با مصرف مواد غذایی زیر نیز می‌توانید بهبود یابید:
– شربت خاکشیر و تخم شربتی
– شربت آبلیمو
– شربت سکنجبین
– شربت گلاب
– مصرف میوه‌هایی مانند هندوانه، آلبالو و خیار
– ماست و دوغ
پس از بهبود، احتمالاً هنوز به دمای بالا حساس خواهید بود. بنابراین، تا زمانی که پزشک شما به شما بگوید که می‌توانید به فعالیت‌های عادی برگردید، از هوای گرم و ورزش‌های سنگین اجتناب کنید.
برای پیشگیری از گرمازدگی، می‌توانید این راهکارها را اجرا کنید:
– لباس‌های سبک و گشاد با رنگ‌های روشن بپوشید و کلاه لبه پهن بزنید.
– از کرم ضد آفتاب با فاکتور محافظت در برابر آفتاب (SPF) 30 یا بیشتر استفاده کنید.
– مایعات بیشتری بنوشید. برای جلوگیری از کم آبی، توصیه می‌شود در روز حداقل هشت لیوان آب، آب میوه یا آب سبزیجات مصرف کنید.
– در دوران گرما و رطوبت شدید، می‌توانید یک نوشیدنی ورزشی غنی از الکترولیت را به جای آب استفاده کنید، زیرا بیماری‌های مرتبط با گرما ممکن است ناشی از کاهش نمک باشند.
– قبل از ورزش، حدود دو ساعت قبل، چهار لیوان مایعات مصرف کنید و درست قبل از ورزش، دو لیوان آب یا نوشیدنی ورزشی بنوشید. در حین ورزش هم، حتی اگر احساس تشنگی ندارید، هر بیست دقیقه مقدار کمی آب مصرف کنید.
برای جلوگیری از گرمازدگی در زمان کار یا ورزش، می‌توانید این راهکارها را اجرا کنید:
1. مایعات خنک بنوشید: در طول فعالیت، به میزان کافی مایعات خنک مانند آب، آب نارگیل، آب هندوانه و اسموتی‌های سرد مصرف کنید. این کمک می‌کند دمای بدن را کاهش دهید و از خشک شدن و کم آبی جلوگیری کنید.
2. تنظیم زمان فعالیت: سعی کنید در ساعات خنک تر روز، مانند صبح زود یا بعد از غروب آفتاب فعالیت کنید. این باعث می‌شود دمای محیط کمتر باشد و شما در معرض خطر گرمازدگی کمتری قرار بگیرید.
3. مشورت با پزشک: اگر صرع یا بیماری قلبی، کلیوی یا کبدی دارید، قبل از افزایش مصرف مایعات با پزشک خود مشورت کنید. برخی از شرایط بیماری می‌توانند تأثیری بر تعامل بدن با گرما داشته باشند.
4. محیط تهویه مطبوع: سعی کنید در روز حداقل 2 ساعت را در محیطی با تهویه مطبوع سپری کنید. این به شما کمک می‌کند از گرمازدگی جلوگیری کنید. اگر در خانه هستید، پرده‌ها را در ساعات گرمتر روز بکشید و شب‌ها پنجره‌ها را در دو طرف ساختمان باز کنید تا هوا بهتر جریان یابد.
5. نظارت بر رنگ ادرار: رنگ ادرار می‌تواند نشاندهنده کم آبی بدن باشد. بنابراین، سعی کنید مایعات کافی بنوشید تا رنگ ادرار شما روشن باشد.
6. اندازه‌گیری وزن قبل و بعد از فعالیت: با اندازه‌گیری وزن خود قبل و بعد از فعالیت بدنی، می‌توانید میزان آبی که در طول فعالیت از دست می‌دهید را تعیین کنید و مقدار مایعات مورد نیاز برای جبران آن را مصرف کنید.
7. خودداری از مصرف قرص نمک: مگر اینکه پزشک شما توصیه کرده باشد، قرص نمک را استفاده نکنید. به جای آن، می‌توانید از نوشیدنی‌های ورزشی یا آب میوه استفاده کنید که الکترولیت‌های مورد نیاز بدن راتأمین می‌کنند. این روش ساده‌ترین و ایمن‌ترین راه برای جایگزینی نمک و الکترولیت‌های دیگر در دوران گرما است.
در نهایت، همیشه به نیازهای خود و علائق پزشکی خود توجه کنید و در صورت لزوم با پزشک خود در مورد راهکارهای خاص برای جلوگیری از گرمازدگی مشورت کنید.
برخی از غذاهایی که ممکن است در تابستان باعث تشدید گرمازدگی شوند عبارتند از فست فود، غذاهای تند و پرادویه، غذاهای چرب و پروتئینی و مصرف زیاد آجیل. این غذاها می‌توانند دمای بدن را بسیار بالا ببرند و در نتیجه شما را دچار گرمازدگی کنند.
در صورتی که با گرمازدگی مواجه شدید، می‌توانید برخی از کمک‌های اولیه را انجام دهید. مثلاً می‌توانید یخ را زیر بغل، کشاله ران، گردن و پشت بیمار قرار دهید. این نواحی از بدن دارای رگ‌های خونی نزدیک به پوست هستند و قرار دادن یخ در این نقاط می‌تواند به سرعت دمای بدن را کاهش دهد و از بیهوشی فرد گرمازده جلوگیری کند. البته در موارد خطرناک، بهتر است با پزشک یا مرکز اورژانس تماس بگیرید و یا فرد را به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل کنید.
از مقاله‌ی گرمازدگی می‌توان فهمید که قرار گرفتن در معرض گرما به طور طولانی می‌تواند به مشکلات جدی از جمله گرمازدگی منجر شود. علائم گرمازدگی شامل تعریق بیش از حد، سبکی سر و تنفس سریع و در موارد خطرناکتر، غش و بیهوشی است. برای درمان گرمازدگی باید در تغذیه‌ی خود در فصل تابستان دقت کنید. در صورتی که در تابستان ورزش می‌کنید، حتماً باید آب بدن خود را به طور کافی تامین کنید و سعی کنید ورزش را قبل از ساعت ۱۰ صبح یا بعد از ساعت ۶ بعد از ظهر انجام دهید. اگر در زیر نور آفتاب کار می‌کنید، علاوه بر مصرف آب بیشتر، بهتر است لباس‌های گشاد و رنگ روشن بپوشید.
منابع:
– وب‌سایت webmd.com
– وب‌سایت dailyo.in
– وب‌سایت thedailymeal.com
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید